commit 6cf6495b3035fbbc05f247c497f0fd0cbe9ee241 Author: priyankmodiPM Date: Sun Aug 30 01:11:06 2020 +0530 added more articles, human translated versions diff --git a/texts/pan_wiki2_human b/texts/pan_wiki2_human new file mode 100644 index 0000000..13ae38c --- /dev/null +++ b/texts/pan_wiki2_human @@ -0,0 +1,66 @@ +ਅੱਜ ਦੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਇਲਾਕੇ ਦਾ ਮਨੁੱਖੀ ਇਤਿਹਾਸ ਘੱਟ ਨਾਲ ਘੱਟ 5000 ਸਾਲ ਪੁਰਾਣਾ ਹੈ,[7] ਐਧਰ ਇਤਿਹਾਸ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਸ਼ਬਦ ਦਾ ਜਨਮ ਸੰਨ 1933 ਵਿੱਚ ਕੈਂਬਰਿਜ ਵਿਸ਼ਵ ਵਿਦਿਆਲਾ ਦੇ ਸਿਖਿਆਰਥੀ ਚੌਧਰੀ ਰਹਿਮਤ ਅਲੀ ਦੇ ਦੁਆਰਾ ਹੋਇਆ। +ਅੱਜ ਦਾ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਇਲਾਕਾ ਕਈ ਸਭਿਆਚਾਰ ਦਾ ਗਵਾਹ ਰਿਹਾ ਹੈ। +ਬੀ.ਸੀ. 3300-1800 ਦੇ ਵਿੱਚ ਇਥੇ ਸਿੰਧ ਘਾਟੀ ਸਭਿਅਤਾ ਦਾ ਵਿਕਾਸ ਹੋਇਆ। +ਇਹ ਵਿਸ਼ਵ ਦੀ ਚਾਰ ਪੁਰਾਤਨ ਤਾਂਬਾ-ਕਾਂਸੀ ਸਭਿਅਤਾਵਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ। +ਇਸ ਦਾ ਖੇਤਰ ਸਿੰਧ ਨਦੀ ਦੇ ਕਂਢੇ ਮੌਜੂਦ ਸੀ ਪਰ ਗੁਜਰਾਤ (ਭਾਰਤ) ਅਤੇ ਰਾਜਸਥਾਨ ਵਿੱਚ ਵੀ ਇਸ ਸਭਿਅਤਾ ਦੇ ਅਵਸ਼ੇਸ਼ ਪਾਏ ਗਏ ਹਨ। +ਮੋਹੇਂਜੋ-ਦਾਰੋ, ਹੜੱਪਾ ਇਤਆਦਿ ਸਥਲ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਇਸ ਸਭਿਅਤਾ ਦੇ ਪ੍ਰਮੁਖ ਅਵਸ਼ੇਸ਼-ਸਥਲ ਹਨ। +ਇਸ ਸਭਿਅਤਾ ਦੇ ਲੋਗ ਕੌਣ ਸਨ ਇਸ ਦੇ ਬਾਰੇ ਵਿੱਚ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਸਹਿਮਤੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। +ਕੁਝ ਇਸਨੂੰ ਆਰੀਅਨਾਂ ਦੀ ਪੂਰਵ ਮੌਜੂਦ ਸ਼ਾਖਾ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਕੁਝ ਇਸਨੂੰ ਦ੍ਰਾਵਿੜ। +ਕੁਝ ਇਸਨੂੰ ਬਲੋਚੀ ਵੀ ਟਿਕਾਉਂਦੇ ਹਨ। +ਇਸ ਮਤਭੇਦ ਦਾ ਇੱਕ ਕਾਰਣ ਸਿੰਧ-ਘਾਟੀ ਸਭਿਅਤਾ ਦੀ ਲਿਪੀ ਦਾ ਨਹੀਂ ਪੜ੍ਹਾ ਜਾਣਾ ਵੀ ਹੈ। +ਅਜਿਹਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ 1500 ਬੀ.ਸੀ. ਦੇ ਨੇੜੇ ਆਰੀਅਨਾਂ ਦਾ ਆਗਮਨ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਉਤਰਾਧੀ ਖੇਤਰਾਂ ਦੇ ਦੁਆਰਾ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ। +ਆਰੀਅਨਾਂ ਦਾ ਨਿਵਾਸ ਸ੍ਥਾਨ ਕੈਸਪੀਅਨ ਸਾਗਰ ਦੇ ਪੂਰਬੀ ਅਤੇ ਉਤਰਾਧੀ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿਥੋਂ ਉਹ ਇਸੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਕਰੀਬ ਈਰਾਨ, ਯੂਰਪ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਵੱਲ ਚਲੇ ਗਏ ਸਨ। +ਸੰਨ 543 ਬੀ.ਸੀ. ਵਿੱਚ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦਾ ਅਧਿਕਾਂਸ਼ ਇਲਾਕਾ ਈਰਾਨ (ਫ਼ਾਰਸ) ਦੇ ਹਖਾਨੀ ਸਾਮਰਾਜ ਦੇ ਅਧੀਨ ਆ ਗਿਆ। +ਪਰ ਉਸ ਸਮੇਂ ਇਸਲਾਮ ਦਾ ਉਦੇ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ ਸੀ; ਈਰਾਨ ਦੇ ਲੋਗ ਸਜਾਵਟ ਦੇ ਚੇਲੇ ਸਨ ਅਤੇ ਦੇਵਤਾਵਾਂ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਦੇ ਸਨ। +ਸੰਨ 330 ਬੀ.ਸੀ. ਵਿੱਚ ਮੈਸੇਡੋਨੀਆ (ਯੂਨਾਨ) ਦੇ ਵਿਜੇਤਾ ਸਿਕੰਦਰ ਨੇ ਭਾਗ ਤਿੰਨ ਨੂੰ ਤਿੰਨ ਵਾਰ ਹਰਾਕਰ ਹਕਹਾਮਣੀ ਵੰਸ਼ ਦਾ ਅੰਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। +ਇਸ ਦੇ ਕਾਰਣ ਮਿਸਰ ਨਾਲ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਤੱਕ ਫੈਲੇ ਹਕਹਾਮਣੀ ਸਾਮਰਾਜ ਦਾ ਪਤਨ ਹੋ ਗਿਆ ਅਤੇ ਸਿਕੰਦਰ ਪੰਜਾਬ ਤੱਕ ਆ ਗਿਆ। +ਯੂਨਾਨੀ ਸੋਮਾਵਾਂ ਦੇ ਮੁਤਾਬਕ ਉਸਨੇ ਸਿੰਧ ਨਦੀ ਦੇ ਤਟ ਤੇ ਭਾਰਤੀ ਰਾਜਾ ਪੁਰੂ (ਯੂਨਾਨੀ - ਪੋਰਸ) ਨੂੰ ਹਰਾ ਦਿੱਤਾ। +ਪਰ ਉਸ ਦੀ ਸੈਨਾ ਨੇ ਅੱਗੇ ਵਧਣ ਜਿਹੇ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਉਹ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲਾ ਕੀਤੇ ਬਿਨਾਂ ਵਾਪਸ ਲੌਟ ਗਿਆ। +ਇਸ ਦੇ ਬਾਦ ਉਤਰਾਧੀ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਅਤੇ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਗਰੀਕ-ਬੈਕਟਰੀਅਨ ਸਭਿਅਤਾ ਦਾ ਵਿਕਾਸ ਹੋਇਆ। +ਸਿਕੰਦਰ ਦੇ ਸਾਮਰਾਜ ਨੂੰ ਉਸਦੇ ਸੇਨਾਪਤੀਆਂ ਨੇ ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਵੰਡ ਲਿਆ। +ਸੇਲਯੁਕਸ ਨੈਕਟਰ ਸਿਕੰਦਰ ਦੇ ਸਭਤੋਂ ਤਾਕਤਵਰ ਉੱਤਰ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ। +ਮੌਰਿਯਾਂ ਨੇ 300 ਬੀ.ਸੀ. ਦੇ ਨੇੜੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਸਾਮਰਾਜ ਦੇ ਅਧੀਨ ਕਰ ਲਿਆ। +ਇਸ ਦੇ ਬਾਦ ਦੁਬਾਰਾ ਇਹ ਗਰੀਕੋ-ਬੈਕਟਰੀਅਨ ਸ਼ਾਸਨ ਵਿੱਚ ਚਲਿਆ ਗਿਆ। +ਇਹਨਾਂ ਸ਼ਾਸਕਾਂ ਵਿੱਚ ਸਭਤੋਂ ਪ੍ਰਮੁਖ ਮਿਨਨਡਰ ਨੇ ਬੋਧੀध ਧਰਮ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਤ ਕੀਤਾ। +ਪਾਰਥੀਅਨਾਂ ਦੇ ਪਤਨ ਦੇ ਬਾਦ ਇਹ ਫਾਰਸੀ ਪਰਭਾਵ ਨਾਲ ਮੁਕਤ ਹੋਇਆ। ਸਿੰਧ ਦੇ ਰਾਏ ਰਾਜਵੰਸ਼ (ਸੰਨ 489-632) ਨੇ ਇਸ 'ਤੇ ਸ਼ਾਸਨ ਕੀਤਾ। +ਇਸ ਦੇ ਬਾਦ ਇਹ ਉੱਤਰ ਭਾਰਤ ਦੇ ਗੁਪਤ ਅਤੇ ਫ਼ਾਰਸ ਦੇ ਸਾਸਾਨੀ ਸਾਮਰਾਜ ਦੇ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਰਿਹਾ। +ਸੰਨ 712 ਵਿੱਚ ਫ਼ਾਰਸ ਦੇ ਸੇਨਾਪਤੀ ਮੁਹਮ੍ਮਦ ਬਿਨ ਕਾਸੀਮ ਨੇ ਸਿੰਧ ਦੇ ਰਾਜੇ ਨੂੰ ਹਰਾ ਦਿੱਤਾ। +ਇਹ ਫਾਰਸੀ ਜਿੱਤ ਨਾ ਹੋਕਰ ਇਸਲਾਮ ਦੀ ਜਿੱਤ ਸੀ। +ਬਿਨ ਕਾਸਿਮ ਇੱਕ ਅਰਬ ਸੀ ਅਤੇ ਪੂਰਬੀ ਈਰਾਨ ਵਿੱਚ ਅਰਬਾਂ ਦੀ ਅਬਾਦੀ ਅਤੇ ਨਿਯੰਤਰਣ ਵਧਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸੀ। +ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਸੇ ਸਮੇਂ ਕੇਂਦਰੀ ਈਰਾਨ ਵਿੱਚ ਅਰਬਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਤਿ ਨਫਰਤ ਅਤੇ ਵੈਰ ਵਧਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸੀ ਪਰ ਇਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਅਰਬਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਭੂਸੱਤਾ ਸਥਾਪਤ ਹੋ ਗਈ ਸੀ। +ਇਸ ਦੇ ਬਾਦ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦਾ ਖੇਤਰ ਇਸਲਾਮ ਨਾਲ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੁੰਦਾ ਚਲਿਆ ਗਿਆ। +ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਇਸੇ ਸਮੇਂ 'ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਨੀਂਹ' ਡਾਲੀ ਗਈ ਸੀ। +ਇਸ ਦੇ 1192 ਵਿੱਚ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਸੁਲਤਾਨ ਪृਥ੍ਵੀਰਾਜ ਚੌਹਾਨ ਨੂੰ ਹਰਾਉਣ ਦੇ ਬਾਦ ਹੀ ਦਿੱਲੀ ਦੀ ਸੱਤਾ ਤੇ ਫ਼ਾਰਸ ਤੋਂ ਆਏ ਤੁਰਕ, ਅਰਬ ਅਤੇ ਫਾਰਸੀਆਂ ਦਾ ਨਿਯੰਤਰਣ ਹੋ ਗਿਆ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦਿੱਲੀ ਸਲਤਨਤ ਦਾ ਅਂਗ ਬਣ ਗਿਆ। +ਸੋਲਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਮੱਧ-ਏਸ਼ੀਆ ਤੋਂ ਭੱਜ ਕਰ ਆਏ ਹੋਏ ਬਾਬਰ ਨੇ ਦਿੱਲੀ ਦੀ ਸੱਤਾ ਤੇ ਅਧਿਕਾਰ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਮੁਗਲ ਸਾਮਰਾਜ ਦਾ ਅਂਗ ਬਣ ਗਿਆ। +ਮੁਗਲਾਂ ਨੇ ਕਾਬੁਲ ਤੱਕ ਦੇ ਖੇਤਰ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਸਾਮਰਾਜ ਵਿੱਚ ਮਿਲਾ ਲਿਆ ਸੀ। +ਅਠਾਰ੍ਹਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਅੰਤ ਤੱਕ ਵਿਦੇਸ਼ੀਆਂ (ਖ਼ਾਸਕਰ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ) ਦਾ ਦਬਦਬਾ ਭਾਰਤੀ ਉੱਪਮਹਾਂਦੀਪ ਤੇ ਵਧਦਾ ਗਿਆ। +ਸੰਨ 1857 ਦੇ ਵਿਦਰੋਹ ਦੇ ਬਾਦ ਸੰਪੂਰਣ ਭਾਰਤ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਦੇ ਸ਼ਾਸਨ ਵਿੱਚ ਆ ਗਿਆ। +ਅਂਗਰੇਜ਼ਾਂ ਦੇ ਸ਼ਾਸਨ ਕਾਲ ਵਿੱਚ, ਖ਼ਾਸਕਰ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਕਈ ਵਿਰੋਧ ਅਂਦੋਲਨ ਹੋਏ। +ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਪੰਜਾਬ ਅਤੇ ਸਿੱਧ ਵਿੱਚ ਚੰਗੀ ਖਾਸੀ ਹਿੰਦੂ ਅਬਾਦੀ ਸੀ। +ਪਰ ਲੋਕਤੰਤਰ ਦੀ ਮਾਂਗ ਨੂੰ ਲੇਕਰ ਅਤੇ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਦੇ *अल्पमत ਵਿੱਚ ਹੋਣ ਦੇ ਕਾਰਣ ਵੱਖ ਮੁਸਲਮਾਨ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੀ ਮਾਂਗ ਹੋਣ ਲੱਗੀ। +ਪਹਿਲਾਂ ਸੰਨ 1930 ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਇਰ ਮੁਹਮ੍ਮਦ ਇਕਬਾਲ ਨੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਉੱਤਰ-ਪਚ੍ਛਮੀ ਚਾਰ ਪ੍ਰਾਂਤਾਂ -ਸਿੰਧ, ਬਲੋਚਿਸਤਾਨ, ਪੰਜਾਬ ਅਤੇ ਅਫਗਾਨ (ਸੂਬਾ-ਏ-ਸਰਹੱਦ)- ਨੂੰ ਮਿਲਾਕਰ ਇੱਕ ਵੱਖ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੀ ਮਾਂਗ ਕੀ ਸੀ। +1947 ਅਗਸਤ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੇ ਵਿਭਾਜਨ ਦੇ ਫਲਸਰੂਪ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦਾ ਜਨਮ ਹੋਇਆ। +ਉਸ ਸਮੇਂ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਵਰਤਮਾਨ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਅਤੇ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਦੋਵਾਂ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ। +ਸੰਨ 1971 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਨਾਲ ਹੋਏ ਜੁਦ੍ਧ ਵਿੱਚ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦਾ ਪੂਰਬੀ ਹਿੱਸਾ (ਜਿਸ ਨੂੰ ਉਸ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਪੂਰਬੀ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ) ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਅਂਟਕ ਹੋ ਗਿਆ। +ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦਾ ਧਰਾਤਲ ਕੋਈ 8,03,940 ਵਰਗ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਹੈ ਜੋ ਬਰਤਾਨੀਆ ਅਤੇ ਫਰਾਂਸ ਦੇ ਸ਼ਾਮਲ ਧਰਾਤਲ ਦੇ ਕਰੀਬ ਆਂਦਾ ਹੈ। +ਧਰਾਤਲ ਦੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਇਹ ਵਿਸ਼ਵ ਵਿੱਚ 36 ਸ੍ਥਾਨ ਤੇ ਹੈ। +ਅਰਬ ਸਾਗਰ ਨਾਲ ਲੱਗੀ ਇਸ ਦੀ ਸਮੁੰਦਰੀ ਸੀਮਾ ਰੇਖਾ ਕੋਈ 1046 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਲੰਮੀ ਹੈ। +ਇਸ ਦੀ ਜ਼ਮੀਨੀ ਸੀਮਾਰੇਖਾ ਕੁੱਲ 6,744 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਲੰਮੀ ਹੈ - ਉੱਤਰ-ਪੱਛਮ ਵਿੱਚ 2430 ਕਿ॰ਮੀ॰ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਨਾਲ, ਦੱਖਣ ਪੂਰਬ ਵਿੱਚ 909 ਕਿਮੀ ਈਰਾਨ ਨਾਲ, ਉੱਤਰ-ਪੂਰਬ ਵਿੱਚ 512 ਕਿ॰ਮੀ॰ ਚੀਨ ਨਾਲ (ਗੁਲਾਮ ਕਸ਼ਮੀਰ ਨਾਲ ਲੱਗੀ ਸੀਮਾ) ਅਤੇ ਪੂਰਬ ਵਿੱਚ 2912 ਕਿ॰ਮੀ॰ ਭਾਰਤ ਨਾਲ। +ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦਾ ਉਤਰਾਧੀ ਇਲਾਕਾ ਪਹਾੜੀ ਹੈ। +ਇਥੇ ਹਿਮਾਲਿਏ ਪਰਬਤਾਂ ਦੇ ਕਈ ਉਛਤੱਮ ਸਿਖਰ ਪਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। +ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਗੁਜ਼ਰਦਾ ਸਕਰਾ ਰਾਸਤਾ 'ਖ਼ੈਬਰ ਪਾਸ' ਦੇ ਨਾਂ ਨਾਲ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹੈ। +ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਪੈਦਾ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਪੰਜ ਨਦੀਆਂ ਝੇਲਮ, ਚਨਾਬ, ਰਾਵੀ, ਸਤਲੁਜ ਅਤੇ ਬਿਆਸ ਇੱਥੋਂ ਵਗਕਰ ਜਦ ਸਮਤਲ ਭੂਮੀ ਨੂੰ ਛੂਉਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਉਪਜਾਉ ਜ਼ਮੀਨ ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ 'ਪੰਜਾਬ' ਦੇ ਨਾਂ ਨਾਲ ਜਾਣਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। +ਦੱਖਣ ਵੱਲ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਂਗਮ ਨਾਲ ਸਿੰਧ ਨਦੀ ਬਣਦੀ ਹੈ ਜਿਸਦੀ ਘਾਟੀ ਅਤੇ ਵੀ ਉਪਜਾਉ ਹੈ। +ਦੱਖਣ ਵਿੱਚ ਇਹ ਅਰਬੀ ਸਮੁੰਦਰ ਨਾਲ ਜਾਕਰ ਮਿਲਦੀ ਹਨ। +ਦੱਖਣ ਵਿੱਚ ਸਮੁਂਦਰੀ ਘਾਟਾਂ (ਵਿੱਚ, ਜਾਂ ਦਿਘਾ) ਨਾਲ ਲੇਕਰ ਉਤ੍ਤਰ ਵਿੱਚ ਹਿਮਾਲਿਏ (ਕਾਰਾਕੋਰਮ) ਅਤੇ ਹਿੰਦੂਕੁਸ਼ ਦੀ ਬਰਫੀਲੀ ਚੋਟੀਆਂ ਤੱਕ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਭੂਗੋਲਿਕ ਵਿਭਿੰਨਤਾ ਹੈ। +ਪਰ ਔਸਤ ਰੂਪ ਨਾਲ ਇਹ ਖੇਤਰ ਖੁਸ਼ਕ ਹੈ। +ਔਸਤ 100 ਸੈਂਟੀਮੀਟਰ ਸਾਲਾਨਾ ਵਰਖਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। +ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ 5 ਚੋਟੀਆਂ 8000 ਮੀਟਰ ਨਾਲ ਵੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਉੱਚੀ ਹਨ। +ਉਤਰਾਧੀ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਮੌਸਮੀ ਵਿਭਿੰਨਤਾ ਅਧਿਕ ਹੈ। +ਉੱਥੇ ਦੀ ਗਰਮੀਆਂ ਵਿੱਚ ਤਾਪਮਾਨ 45 ਡਿਗਰੀ ਸੈਂਟੀਗਰੇਡ ਨਾਲ ਅਧਿਕ ਚਲਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂਕਿ ਸਰਦੀਆਂ ਵਿੱਚ ਤਾਪਮਾਨ ਹਿਮਾਂਕ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। +ਦੱਖਣ ਵਿੱਚ ਇਹ ਵਿਭਿੰਨਤਾ ਤੁਲਨਾਤਮਕ ਤੌਰ ਤੇ ਘੱਟ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। +ਸਿੰਧ ਇਥੇ ਦੀ ਪ੍ਰਮੁਖ ਨਦੀ ਹੈ। +ਇਸ ਦੇ ਇਲਾਵਾ ਸਿੰਧ ਦੀ ਸਹਾਇਕ ਨਦੀਆਂ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਨੇੜੇ ਹੋਕਰ ਵਗਦੀ ਹੈ ਜਿਸਦੇ ਕਾਰਣ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਕਾਸ਼ਤ ਯੋਗ ਪੌਣ ਪਾਣੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। +ਸਿੰਧ ਨਦੀ ਦੇ ਪੱਛਮ ਅਤੇ ਦੱਖਣ-ਪੱਛਮ ਵਿੱਚ ਬਲੋਚਿਸਤਨ ਦਾ ਇਲਾਕਾ ਮਾਰੂਥਲ ਹੈ। +ਸਿੰਧ ਦੇ ਪੂਰਬੀ ਅਂਗ ਵਿੱਚ ਥਾਰ ਮਾਰੂਥਲ ਦਾ ਮੁਖ਼ਮ੍ਮਲ ਅਂਗ ਹੈ ਪਰ ਸਿੰਧ ਵਿੱਚ ਹੀ ਥਰਪਾਰਕਰ ਵਿਸ਼ਵ ਦਾ ਇਕ੍ਕਾ ਉਪਜਾਉ ਮਾਰੂਥਲ ਹੈ। +ਦੇਸ ਦੀ ਕੁੱਲ 27% ਭੂਮੀ ਕਾਸ਼ਤ ਯੋਗ ਹੈ। ? \ No newline at end of file diff --git a/texts/story_pan_human b/texts/story_pan_human new file mode 100644 index 0000000..fa75b68 --- /dev/null +++ b/texts/story_pan_human @@ -0,0 +1,108 @@ +ਗਿਰਜਾ ਅੱਜ ਫਿਰ ਉਸ ਔਰਤ ਨੂੰ ਨਾਲ ਲਾਇਆ ਸੀ.ਉਹੀ ਦੁਬਲੀ ਪਤਲੀ ਮੋਟੀ-ਮੋਟੀ ਅੱਖਾਂ ਤਿਖੀ ਨੱਕ ਅਤੇ ਸਾਉਲੇ ਰਂਗ ਵਾਲੀ ਔਰਤ. +ਪਿਛਲੇ ਤਿੰਨ ਮਾਹ ਵਿੱਚ ਇਹ ਔਰਤ ਸੱਤਵੀਂ ਬਾਰ ਆ ਚੁਕੀ ਹੈ.ਸੁਮਿਤਰਾ ਨੇ ਵੇਖਿਆ ਤਾਂ ਪਲ ਭਰ ਦੇ ਲਈ ਸਹਿਮ ਜਿਹੀ ਗਈ.ਕਾਲੇ ਸੂਟ ਵਿੱਚ ਇਹ ਔਰਤ ਉਸਨੂੰ ਕਿਸੇ ਚੁੜੇਲ ਨਾਲ ਘੱਟ ਨਹੀਂ ਲਗ ਰਹੀ ਸੀ.ਪਰ ਇਹ ਚਿੱਟਾ ਵੀ ਪਾ ਲੇ ਹੈ ਤਾਂ ਚੁੜੇਲ ਹੀ.ਕਿਸ ਤਰਾਂ ਉਸ ਦੇ ਘਰ ਨੂੰ ਖਾਵੇ ਚਲੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ ਸੁਮਿਤਰਾ ਨੇ ਮਨ ਹੀ ਮਨ ਸੋਚਿਆ. +ਇਹ ਬਿੱਟਰ-ਬਿੱਟਰ ਕੀ ਦੇਖੇ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ? ਭੀਤਰ ਜਾ ਅਤੇ ਜਲਦੀ ਨਾਲ ਦੋ ਪਿਆਲੀ ਚਾਹ ਬਣਾ ਕਰ ਲਾ.ਗਿਰਜਾ ਚੀਕਿਆ ਤਾਂ ਸੁਮਿਤਰਾ ਨੇ ਝਟ ਆਪਣੇਆਪ ਨੂੰ ਸੰਭਾਲਿਆ.ਉਹ ਤੇਜ਼ੀ ਜਿਹੇ ਰਸੋਈ ਦੀ ਵੱਲ ਮੁੜੀ ਸੀ. +ਰਸੋਈ ਵਿੱਚ ਆਂਦੇ ਹੀ ਸੁਮਿਤਰਾ ਦੇ ਭੀਤਰ ਦਾ ਗਠ ਅੱਖਾਂ ਦੀ ਰਾਹ ਫਟ ਪੜਿਆ.ਇੱਕ ਬਾਰ ਤਾਂ ਉਹ ਫਫਕ ਪੜੀ ਸੀ.ਪਰ ਅਗਲੇ ਹੀ ਪਲ ਉਸਨੇ ਦੁਪੱਟੇ ਨੂੰ ਦੰਦਾਂ ਵਿੱਚ ਤੁੰਨ ਲਿਆ.ਕਿਤੇ ਰੋਣ ਦੀ ਅਵਾਜ ਗਿਰਜਾ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਗਈ ਤਾਂ ਉਸ ਦੀ ਖੈਰ ਨਹੀਂ. +ਪਹਿਲੀ ਬਾਰ ਜਦ ਸੁਮਿਤਰਾ ਦੇ ਰੋਣ ਦੀ ਅਵਾਜ ਗਿਰਜਾ ਦੇ ਕਨਾਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚੀ ਸੀ ਤਾਂ ਉਹ ਗਰਜਦਾ ਹੋਇਆ ਭੀਤਰ ਆਇਆ ਸੀ – ਇਹ ਗੁਟਰਗੂੰ ਕੀ ਲਾ ਰਖੀ ਹੈ? ਬੰਦ ਕਰ ਇਹ ਮਗਰਮੱਛ ਦੇ ਹੰਝੂ.ਸੁਮਿਤਰਾ ਦੀ ਬਾਹਲੀ ਪਰਵਾਹ ਕਿਏ ਬਿਨਾਂ ਗਿਰਜਾ ਉਸ ਔਰਤ ਨੂੰ ਲੇਕਰ ਸਾਡੇ ਕਮਰੇ ਵਿੱਚ ਬੰਦ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ. +ਇਹ ਸਭ ਕੀ ਹੈ ਸੁਮਿਤਰਾ ਸਮਝ ਨਹੀਂ ਪਾ ਰਹੀ ਸੀ.ਉਸ ਦਾ ਜਿਸਮ ਠੰਡਾ ਪੜ ਗਿਆ ਸੀ.ਜਬਾਨ ਤਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿਸੇ ਨੇ ਕੱਟ ਹੀ ਸੁਟੀ ਹੋ. +ਇੱਕ ਹੀ ਕਮਰਾ ਹੈ ਗਿਰਜਾ ਕੋਲ ਅਤੇ ਉਸ ਵਿੱਚ ਵੀ ਉਹ ਪਰਾਈ ਔਰਤ ਨੂੰ ਲੇਕਰ ਬੰਦ ਹੋ ਗਿਆ.ਇਹ ਤਾਂ ਸੁਮਿਤਰਾ ਨੇ ਨਾ ਕਦੀ ਦੇਖਿਆ ਨਾ ਸੁਣਿਆ ਸੀ.ਆਪਣਾ ਇਹ ਮਲਾਲ ਉਹ ਕਹੇ ਵੀ ਕਿਸ ਤੋਂ.ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਤਾਂ ਤਮਾਸ਼ਾ ਬਣ ਕਰ ਰਹ ਜਾਵੇਗਾ.ਅੰਮਾ ਨਾਲ? ਨਾ-ਨਾ! ਰੋ-ਰੋ ਕਰ ਜਾਨ ਦੇ ਦੇ. +ਪੂਰੇ ਤਿੰਨ ਘੰਟੇ ਉਹ ਔਰਤ ਭੀਤਰ ਰਹੀ ਸੀ.ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਤਿੰਨ ਘੰਟੇ ਵਿੱਚ ਸੁਮਿਤਰਾ ਰਸੋਈ ਦੀ ਦੀਵਾਰ ਨਾਲ ਛਿਪਕਲੀ ਵਾਂਗ ਚਂਬੜ ਰਹੀ ਸੀ.ਉਸ ਔਰਤ ਦੇ ਜਾਂਦੇ ਹੀ ਗਿਰਜਾ ਰਸੋਈ ਵਿੱਚ ਵੜਾ ਸੀ – ਕੁਛ ਦਾਲ-ਰੋਟੀ ਬਣਾਈ ਜਾਂ ਨਹੀਂ? +ਸੁਮਿਤਰਾ ਓਸੇ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ਬੈਠੀ ਰਹੀ ਤਾਂ ਗਿਰਜਾ ਉਸ ਦੀ ਠੋਡੀ ਨੂੰ ਉਪਰ ਚੁੱਕਦੇ ਹੋਏ ਬੋਲਿਆ ਸੀ. +ਅੱਖਾਂ ਨੂੰ ਦੁਪੱਟੇ ਨਾਲ ਪੁਂਝਦੀ ਹੋਈ ਸੁਮਿਤਰਾ ਉਠੀ ਸੀ.ਗਿਰਜਾ ਦੀ ਸਾਫ਼ ਜਿਹੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਨਾਲ ਉਹ ਨਰਮ ਵੀ ਪੜ ਗਈ.ਆਪਣੇ ਨੂੰ ਗਿਰਜਾ ਦੀ ਛਾਤੀ ਤੋਂ ਸਟਾਤੀ ਹੋਈ ਬੋਲੀ ਸੀ- ਮੈਂਨੂੰ ਤਾਂ ਨਹੀਂ ਛੱਡ ਦੇਵੇਗਾ ਤਾਂ? +ਲਿਖੋ ਹਿੰਦੀ ਵਿੱਚ ਪੜੋ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿੱਚ : ਚਾਹੇ ਹਿੰਦੀ ਵਿੱਚ ਲਿਖੇ ਹੋਏ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿੱਚ ਪੜੇ ਜਾਣ ਦੀ ਗੱਲ ਹਜ਼ਮ ਨਾ ਹੋਵੇ ਪਰ ਹੈ ਬਿਲਕੁੱਲ ਸੱਚ । +ਕੰਪਿਊਟਰ ਦੇ ਦੁਆਰਾ ਅਜਿਹਾ ਕਰਣਾ ਬਿਲਕੁੱਲ ਸੰਭਵ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ । +ਇਹ ਸਾਫਟਵੇਯਰ ਹਿੰਦੀ ਵਿੱਚ ਲਿਖੇ ਹੋਏ ਵਿਸ਼ੇ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿੱਚ ਅਨੁਵਾਦ ਕਰਕੇ ਪੜ੍ਹਨੇ ਦੀ ਸੁਵਿਧਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ । +ਇਸ ਨਾਲ ਹਿੰਦੀ ਵਲੋਂ ਅਨਜਾਨ ਪੰਜਾਬੀ ਪਾਠਕ ਕਿਸੇ ਹਿੰਦੀ ਪੁਸਤਕ ਜਾਂ ਲੇਖ ਆਦਿ ਨੂੰ ਇੱਕ ਝਟਕੇ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿੱਚ ਬਦਲਾ ਵੇਖ ਸੱਕਦੇ ਹਨ । +ਇਸ ਸਾਫਟਵੇਯਰ ਦੀ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਇਹ ਵੀ ਹੈ ਕਿ ਤੁਸੀ ਹਿੰਦੀ ਵਿੱਚ ਟਾਈਪ ਕੀਤੇ ਮੈਟਰ ਨੂੰ ਸਿੱਧਾ ਈ - ਮੇਲ ਕਰ ਸੱਕਦੇ ਹੋ । +ਜੇਕਰ ਉਪਭੋਗਤਾ ਚਾਹੇ ਤਾਂ ਹਿੰਦੀ ਦੇ ਮੈਟਰ ਨੂੰ ਅਨੁਵਾਦ ਕਰਕੇ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿੱਚ ਵੀ ਈ - ਮੇਲ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ । +ਯਹੋਵਾਹ ਦਾ ਵਚਨ ਜ਼ਿਂਦਾ ਹੈ । +ਤੀਤੁਸ , ਫਿਲੇਮੋਨ ਅਤੇ ਇਬਰਾਨੀਆਂ ਨੂੰ ਲਿਖੀਆਂ ਪੱਤਰੀਆਂ ਦੀਆਂ ਝਲਕੀਆਂ । +ਇਸ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਮਦਦ ਦੇਣ ਲਈ ਉਹ ਤੀਤੁਸ ਨੂੰ ਉੱਥੇ ਹੀ ਰੁਕ ਜਾਣ ਨੂੰ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ । +ਬਾਦ ਵਿੱਚ ਪੌਲੁਸ , ਤੀਤੁਸ ਨੂੰ ਇੱਕ ਪੱਤਰੀ ਲਿਖਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸਨੂੰ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਨਿਭਾਉਣ ਦੀ ਹਿਦਾਇਤਾਂ ਦਿੰਦਾ ਹੈ । +ਪੌਲੁਸ ਸ਼ਾਇਦ ਇਹ ਪੱਤਰੀ ਮੈਸੇਡੋਨੀਆ ਤੋਂ ਲਿਖਦਾ ਹੈ । +ਸਾਧਾਰਨ ਯੁਗ 61 ਵਿੱਚ ਕੈਦ ਤੋਂ ਰਿਹਾ ਹੋਣ ਤੋਂ ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਪਹਿਲਾਂ , ਪੌਲੁਸ ਫਿਲੇਮੋਨ ਨੂੰ ਇੱਕ ਪੱਤਰੀ ਲਿਖਦਾ ਹੈ । +ਫਿਲੇਮੋਨ ਇੱਕ ਈਸਾਈ ਭਰਾ ਹੈ , ਜੋ ਕੁਲੁੱਸੇ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ । +ਇਸ ਪੱਤਰੀ ਵਿੱਚ ਪੌਲੁਸ ਫਿਲੇਮੋਨ ਤੋਂ ਇੱਕ ਦੋਸਤ ਵਾਂਗ ਬੇਨਤੀ ਕਰਦਾ ਹੈ । +ਸਾਧਾਰਨ ਯੁਗ 61 ਦੇ ਆਲੇ - ਦੁਆਲੇ , ਪੌਲੁਸ ਯਹੂਦਿਯਾ ਵਿੱਚ ਰਹਣਵਾਲੇ ਇਬਰਾਨੀ ਭੈਣਾਂ - ਭਰਾਵਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਇੱਕ ਪੱਤਰੀ ਲਿਖਦਾ ਹੈ । +32 ਬਾਈਬਲ ਵਿੱਚ ਲਿਖਿਆ ਇੱਕ ਨਾਂ ਪੁਰਾਣੇ ਜ਼ਮਾਨੇ ਦੇ ਮਰਤਬਾਨ ਉੱਤੇ +18 ਪੂਰੇ ਦਿਲ ਨਾਲ ਯਹੋਵਾਹ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕਰੋ +ਇਸ ਲੇਖ ਵਿੱਚ ਸਾਨੂੰ ਇਹਨਾਂ ਸਵਾਲਾਂ ਦੇ ਜਵਾਬ ਮਿਲਣਗੇ । +ਬਾਈਬਲ ਕਹਿੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਹਰ ਇੱਕ ਬਂਦੇ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਫ਼ੈਸਲੇ ਖੁਦ ਕਰਣੇ ਚਾਹਿਏ । +ਜਿਸ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਸੋਚ ਪਰਮੇਸ਼ੁਰ ਦੇ ਸਤ੍ਰਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਢਲੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ , ਉਸ ਲਈ ਸਭ ਕੁਝ ਸਾਫ ਹੁੰਦਾ ਹੈ । +ਪਰ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸੋਚ ਅਤੇ ਵਿਵੇਕ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟ ਹੋ ਚੁੱਕਾ ਹੈ , ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਹਰ ਚੀਜ਼ ਅਸ਼ੁੱਧ ਹੁੰਦੀ ਹੈ । +ਸਾਡੇ ਲਈ ਸਬਕ +ਇਸ ਦਾ ਸਹੀ ਜਵਾਬ ਸਾਨੂੰ ਇਹ ਸਮਝ ਕੇ ਮਿਲੇਗਾ ਕਿ “ ਸੱਭ ਕੁਝ ” ਕਹਿੰਣ ਤੋਂ ਪੌਲੁਸ ਦਾ ਕੀ ਮਤਲਬ ਸੀ । +ਪੌਲੁਸ ਸਿਰਫ਼ ਉਨ੍ਹਾਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦੀ ਗੱਲ ਨਹੀਂ ਸੀ ਕਰ ਰਿਹਾ , ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬਾਈਬਲ ਸਿੱਧੇ ਤੌਰ ਤੇ ਮਨ੍ਹਾ ਕਰਦੀ ਹੈ । +ਪਰ ਉਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ , ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਬਾਰੇ ਵਿੱਚ ਇਨਸਾਨ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਵਿਵੇਕ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖਕਰ ਫ਼ੈਸਲਾ ਕਰਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ । +1 : 15 ​ — ਇਹ ਕਿਵੇਂ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ “ ਸਾਫ ਲੋਗਾਂ ਲਈ ਸਭ ਚੀਜ਼ਾਂ ਸਾਫ , ਪਰ ਭਰਿਸ਼ਟਾਂ ਅਤੇ ਬੇਪਰਤੀਤਿਆਂ ਲਈ ਕੁਝ ਵੀ ਸਾਫ ਨਹੀਂ ” ? +ਪਹਿਲੀ ਸਦੀ ਦੀਆਂ ਮਸੀਹੀ ਔਰਤਾਂ ਵਾਂਗ ਅੱਜ ਵੀ ਭੈਣਾਂ ਦਾ “ ਚਾਲ ਚਲਣ ਅਦਬ ਵਾਲਾ ਹੋ , ਉਹ ਨਾ ਉਂਗਲ ਕਰਣ ਵਾਲੀਆਂ , ਨਾ ਬਹੁਤ ਮੈਂ ਦੀਆਂ ਗੁਲਾਮਾਂ ਹੋਣ , ਸਗੋਂ ਸੋਹਣੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਸਿਖਾਉਣਵਾਲੀਆਂ ਹੋਣ । ” +ਇਸ ਤਰਾਂ ਕਰਣ ਨਾਲ ਉਹ ਕਲੀਸਿਯਾ ਦੀਆਂ “ ਜਵਾਨ ਔਰਤਾਂ ” ਨੂੰ ਇਕੱਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਅਸਰਦਾਰ ਢੰਗ ਨਾਲ ਸਿੱਖਾ ਪਾਣਗੀਆਂ । +ਕਿਉਂਕਿ ਸਾਨੂੰ ਪਰਮੇਸ਼ੁਰ ਦੀ ਸੇਵਾ ਚੰਗੀ ਤਰਾਂ ਕਰਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਮਿਲਦੀ ਹੈ । +ਨਾਲ ਹੀ , ਅਸੀਂ ਇਸ ਬੁਰੀ ਸੰਸਾਰ ਤੋਂ ਵੀ ਦੂਰ ਰਹ ਪਾਉਂਦੇ ਹਾਂ । +ਇਹ ਵੇਖ ਕੇ ਕਿ ਫਿਲੇਮੋਨ ਦੂਸਰਿਆਂ ਭੈਣਾਂ - ਭਰਾਵਾਂ ਨੂੰ ਹੌਸਲਾ ਦਿੰਦਾ ਸੀ , ਪੌਲੁਸ ਨੂੰ “ ਬਹੁਤ ਅਨੰਦ ਅਤੇ ਸ਼ਾਂਤੀ ਮਿਲੀ । ” ​ — ਫ਼ਿਲੇ . +ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਨੇਸਿਮੁਸ ਨੇ 1,400 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦਾ ਸਫ਼ਰ ਤੈ ਕਰਣ ਲਈ ਆਪਣੇ ਮਾਲਕ ਦੇ ਪੈਸੇ ਚੁਰਾਏ ਹੋਣ । +ਉਹ ਸੱਚ - ਮੁੱਚ ਫਿਲੇਮੋਨ ਦੇ ਕਿਸੇ ਕੰਮ ਦਾ ਨਾ ਸੀ । +ਪਰ ਰੋਮ ਵਿੱਚ ਪੌਲੁਸ ਨੇ ਉਨੇਸਿਮੁਸ ਨੂੰ ਇੱਕ ਮਸੀਹੀ ਬਣਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਦਿੱਤੀ । +15 , 16 ​ — ਪੌਲੁਸ ਨੇ ਫਿਲੇਮੋਨ ਤੋਂ ਉਨੇਸਿਮੁਸ ਨੂੰ ਆਜ਼ਾਦ ਕਰਣ ਲਈ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਕਿਹਾ ? +ਪੌਲੁਸ ਪਰਮੇਸ਼ੁਰ ਦੇ ਰਾਜ ਦਾ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕਰਣ ਅਤੇ ਪ੍ਰਭੂ ਯਿਸੂ ਮਸੀਹ ਦੇ ਵਿਖੇ ਉਪਦੇਸ਼ ਦੇਣ ਦੇ ਕੰਮ ਵਿੱਚ ਲੱਗਾ ਰਹਿਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਸੀ । +ਇਸ ਲਈ ਉਹ ਦੂਸਰਿਆਂ ਦੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਟੰਗ ਨਹੀਂ ਸੀ ਅੜਾਉਣੀ ਚਾਹੁੰਦਾ ਜਿਵੇਂ ਗ਼ੁਲਾਮੀ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ । +ਸਾਡੇ ਲਈ ਸਬਕ +ਫਿਲੇਮੋਨ ਦੇ ਘਰ ਵਿੱਚ ਮਸੀਹੀ ਸਭਾਵਾਂ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਸਨ । +ਮਾੜੇ ਹਾਲਾਤਾਂ ਕਾਰਨ ਸਾਨੂੰ ਜ਼ਿਆਦਾ ਚਿੰਤਾ ਨਹੀਂ ਕਰਣੀ ਚਾਹਿਦੀ । +ਬਾਪੂ ਜੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵੇਲਿਆਂ ਦੀ ਗੱਲ ਸੁਣਾਇਆ ਕਰਦੇ +ਜੱਟਾਂ ਦੇ ਪੁੱਤਾਂ ਕੋਲ ਸਿਰਫ ਦੋ ਹੀ ਰਾਹ ਹੋਇਆ ਕਰਦੇ .. ਫੌਜ ਜਾਂ ਫਿਰ ਵਾਹੀ ..! +ਨਿੱਕਾ ਚਾਚਾ ਜੀ ਫੌਜ ਵਿੱਚ ਸੀ ... ਪੈਂਠ ਦੀ ਜੰਗ ਵੇਲੇ ਇੱਕ ਵਾਰ ਪਿੰਡ ਆਇਆ .. ਉਹ ਵੀ ਅਚਾਨਕ .. ਘੜੀ ਦੀ ਘੜੀ ਮਿਲ ਵਾਪਿਸ ਮੁੜਨ ਲੱਗਾ .. ਬਾਡਰ ਵੱਲ ਇਸ਼ਾਰਾ ਕਰ ਆਖਣ ਲੱਗਾ ਜੰਗ ਅਜੇ ਜਾਰੀ ਏ .. ਮੁੱਕਦੀ ਏ ਤਾਂ ਆਵਾਂਗਾ .. ਪਰ ਉਹ ਕਦੀ ਨਹੀਂ ਆਇਆ ! +ਅੱਜ ਪੂਰੇ ਪੰਜ ਦਿਨਾਂ ਮਗਰੋਂ ਨਿੱਕੇ ਦਾ ਹਸਪਤਾਲੋਂ ਫੋਨ ਆਇਆ .. +ਆਖਣ ਲੱਗਾ ਘੜੀ ਦੀ ਘੜੀ ਆਵਾਂਗਾ ... ਮੈਂ ਉਸਦੀ ਮਨਪਸੰਦ ਖੀਰ ਬਣਾਈ .. +ਨਿੱਕਾ ਪੋਤਰਾ ਸਵਖਤੇ ਦਾ ਉੱਠ ਬਾਰੀ ਨਾਲ ਲੱਗ ਪਿਓ ਦਾ ਇੰਤਜਾਰ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ .. +ਨੂੰਹ ਅਜੀਬ ਜਿਹੀ ਕਸ਼ਮਕਸ਼ ਵਿੱਚ ਸੀ .. ਕਦੀ ਖੁਸ਼ ਹੁੰਦੀ ਤੇ ਕਦੀ ਉਦਾਸ .. ਕਦੀ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨਾਲ ਗੱਲਾਂ ..! ਪਰ ਉਹ ਅੱਜ ਵੀ ਮਿੱਥੇ ਸਮੇਂ ਤੇ ਨਾ ਆਇਆ .. ਫੋਨ ਵੀ ਬੰਦ .. ਅਸੀ ਆਸ ਲਾਹ ਦਿੱਤੀ .. ਫੇਰ ਅਚਾਨਕ ਬਿੜਕ ਹੋਈ .. ਬਾਹਰਲਾ ਗੇਟ ਖੜਕਿਆ .. ਉਹ ਭੱਜ ਕੇ ਬਾਹਰ ਨੂੰ ਗਈ .. ਗੇਟੋਂ ਬਾਹਰ ਬੇਂਚ ਤੇ ਬੈਠੇ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਓਥੇ ਹੀ ਰੋਕ ਦਿੱਤਾ .. ਫੇਰ ਹੱਸਦਾ ਹੋਇਆ ਦੂਰੋਂ ਹੀ ਕਿੰਨਾ ਚਿਰ ਗੱਲੀ ਲੱਗਾ ਰਿਹਾ .. +ਪੁੱਛਿਆ ਅੰਦਰ ਨਹੀਂ ਆਣਾ ..! +ਕਹਿੰਦਾ ਨਹੀਂ ਬਸ ਇਥੋਂ ਹੀ ਮੁੜ ਜਾਣਾ .. +ਫਿਰ ਬਾਹਰ ਬੈਠੇ ਨੇ ਹੀ ਦੋ ਕੂ ਚਮਚੇ ਖੀਰ ਦੇ ਖਾਦੇ .. ਰਾਜਮਾਂਹ ਚੌਲ ਦਾ ਸੁਆਦ ਚੱਖਿਆ ..! +ਪੁੱਤ ਨੂੰ ਫਲਾਇੰਗ ਕਿਸ ਕੀਤੀ .. ਬਹੁ ਵੱਲ ਨਜ਼ਰ ਭਰ ਵੇਖਿਆ ਤੇ ਫਿਰ ਚਿੱਟਾ ਕੋਟ ਪਾਏ ਹਸਪਤਾਲ ਵੱਲ ਇਸ਼ਾਰਾ ਕਰਦਾ ਹੋਇਆ ਇੰਨੀ ਗੱਲ ਆਖ ਤੁਰਦਾ ਬਣਿਆ ਕੇ ਜੰਗ ਜੇ ਜਾਰੀ ਹੈ .. ਮੁੱਕੀ ਤਾਂ ਆਵਾਂਗਾ ..” +ਦੋਸਤੋ ਕੌਣ ਆਖਦਾ ਕੇ ਜੰਗ ਸਿਰਫ਼ ਬਾਡਰਾਂ ਤੇ ਹੀ ਲੜੀ ਜਾਂਦੀ ਏ .. +ਕੁਝ ਜੰਗਾਂ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨਾਲ ਵੀ ਹੁੰਦੀਆਂ .. ਆਪਣੇ ਜਜਬਾਤਾਂ ਨਾਲ .. ਪਰ ਇਹਨਾਂ ਜੰਗਾਂ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦੇ ਧਮਾਕੇ ਸਿਰਫ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਹੀ ਸੁਣਾਈ ਦਿੰਦੇ ਨੇ ..! +ਮੈਂ ਤੀਸਰੀ ਕਲਾਸ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲਾ ਲਿਆ ਸੀ ਉਸ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ, ਬਚਪਨ ਦੇ ਦਿਨ ਸੀ ਦੁਨੀਆਂਦਾਰੀ ਦਾ ਬਹੁਤਾ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਸੀ +ਪੜ੍ਹਦੇ ਪੜ੍ਹਦੇ 6ਵੀਂ ਕਲਾਸ ਵਿੱਚ ਆ ਗਏ ਅਜੇ ਵੀ ਬਚਪਨ ਸੀ ਪਰ ਦੁਨੀਆਂਦਾਰੀ ਨੂੰ ਥੋੜ੍ਹਾ-ਬਹੁਤ ਸਮਝਣ ਲੱਗ ਗਏ ਸੀ। +ਬਹੁਤੇ ਯਾਰ ਦੋਸਤ ਨਹੀਂ ਸੀ ਮੇਰੇ, ਆਪਣੀ ਮਸਤੀ ਵਿੱਚ ਮਸਤ ਰਹਿਣ ਵਾਲਾ ਸੀ। +ਜਦੋਂ ਮੈਂ ਛੇਵੀਂ ਕਲਾਸ ਵਿੱਚ ਆਇਆ ਮੇਰਾ ਸੈਕਸ਼ਨ ਬਦਲ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। +ਉਸ ਕਲਾਸ ਵਿੱਚ ਮੇਰੀ ਜਾਣ-ਪਛਾਣ ਵਾਲਾ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਸੀ +ਮੈਂ ਬਹੁਤ ਸਹਿਮਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ +ਉਦੋਂ ਅਚਾਨਕ ਪੰਜਾਬੀ ਵਾਲੀ ਮੈਡਮ ਮੈਨੂੰ ਬੁਲਾਉਂਦੀ ਤੇ ਕਵਿਤਾ ਪੜ੍ਹਨ ਨੂੰ ਕਹਿੰਦੀ +ਪਹਿਲਾਂ ਤਾਂ ਮੈਂ ਬਹੁਤ ਡਰ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਉਸ ਕਲਾਸ ਵਿੱਚ ਕੁੜੀਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਮੁੰਡਿਆਂ ਜਿੰਨੀ ਹੀ ਸੀ +ਮੈਂ ਕਵਿਤਾ ਪੜ੍ਹਨੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਤਾਂ ਅਚਾਨਕ ਮੇਰਾ ਧਿਆਨ ਇੱਕ ਦਮ ਇੱਕ ਕੁੜੀ ਵੱਲ ਗਿਆ +ਉਸ ਦੇ ਚਿਹਰੇ ਤੇ ਮਾਸੂਮੀਅਤ ਬੱਚੇ ਵਰਗੀ ਸੀ +ਉਸ ਨੂੰ ਮੇਕ-ਅੱਪ ਜਾਂ ਫਿਲਟਰ ਲਾਉਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੀ ਨਹੀਂ ਪੈਂਦੀ ਹੋਣੀ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਚੰਗੀ ਹੀ ਐਨੀ ਸੀ ਕੀ ਸੋਹਣਾ ਪਣ +ਉਸ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਬਹੁਤ ਨਿੱਕਾ ਰਹ ਜਾਂਦਾ +ਉਸ ਸਮੇਂ ਮੈਂ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਉਸਨੂੰ ਵੇਖਿਆ +ਉਸ ਦਾ ਧਿਆਨ ਮੇਰੇ ਵਲ ਨਹੀਂ ਗਿਆ +ਉਹ ਆਪਣੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਵਿੱਚ ਰੁੱਝੀ ਹੋਈ ਸੀ +ਕੁਝ ਮਹੀਨਿਆਂ ਤੱਕ ਉਸਨੂੰ ਵੇਖਦਾ ਰਿਹਾ ਪਰ ਉਸਨੂੰ ਕਦੀ ਬੁਲਾਇਆ ਨਹੀਂ ਸੀ +ਉਸ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕਰਣ ਦੀ ਹਿੰਮਤ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸੀ ਪੈਂਦੀ +ਇੱਕ ਵਾਰ ਮੈਂ ਸਕੂਲ ਦਾ ਕੰਮ ਪੂਰਾ ਕਰ ਕੇ ਨਹੀਂ ਗਿਆ ਤਾਂ ਮੈਨੂੰ ਮੈਡਮ ਨੇ ਕਿਸੇ ਕੁੜੀ ਦੀ ਕਾਪੀ ਤੋਂ ਕੰਮ ਕਰਣ ਲਈ ਕਿਹਾ +ਮੈਂ ਬਹੁਤ ਖੁਸ਼ ਹੋਇਆ ਕੀ ਅੱਜ ਉਸ ਕੋਲੋਂ ਕਾਪੀ ਲੈ ਲਵਾਂਗਾ +ਇਸ ਬਹਾਨੇ ਉਸ ਨਾਲ ਬੋਲਚਾਲ ਤਾਂ ਹੋਵੇਗਾ +ਮੈਂ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਉਸ ਵੱਲ ਵਧਿਆ +ਮੇਰਾ ਦਿਲ ਤਾਂ ਇੰਝ ਧੜਕ ਰਿਹਾ ਸੀ ਜਿਵੇਂ ਕਿਸੇ ਕੁੜੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਪੋਜ਼ ਕਰਣ ਲਈ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੋਵਾਂ ਤਾਂ ਮੇਰੇ ਅਵਾਜ਼ ਦੇਣ ਤੇ ਜਦੋਂ ਉਸਨੇ ਪਲਟ ਕੇ ਦੇਖਿਆ ਤਾਂ ਇੱਕ ਪਲ ਮੈਨੂੰ ਏਦਾਂ ਲੱਗਾ ਜਿਵੇਂ ਦੁਨੀਆਂ ਦਾ ਸਵਰਗ ਕਸ਼ਮੀਰ ਮੇਰੇ ਵਿੱਚ ਸਮਾਂ ਗਿਆ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਅੱਗੋ ਉਸਨੇ ਮਿੱਠੀ ਜਿਹੀ ਆਵਾਜ਼ ਵਿੱਚ ਮੈਨੂੰ ਕਾਪੀ ਦੇਣ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ +ਮੈਂ ਆਪਣਾ ਮੁਰਝਾਇਆ ਚਿਹਰਾ ਲੈ ਕੇ ਵਾਪਸ ਆ ਗਿਆ +ਮੈਨੂੰ ਮਾੜਾ ਵੀ ਬਹੁਤ ਲੱਗ ਰਿਹਾ ਸੀ ਪਰ ਇੱਕ ਓਰ ਖੁਸ਼ੀ ਵੀ ਬਹੁਤ ਹੋ ਰਹੀ ਸੀ ਕਿ ਉਸਨੂੰ ਬੁਲਾਇਆ ਤਾਂ ਹੈ... +ਦੇਖਦਿਆਂ ਕਰਦਿਆਂ ਦੋ ਸਾਲ ਬੀਤ ਗਏ +ਉਸਨੂੰ ਦੇਖਣਾ ਹੀ ਇੰਨਾਂ ਚੰਗਾ ਲਗਦਾ ਸੀ ਕਿ ਮੈਂ ਮਨ ਹੀ ਮਨ ਉਸ ਨਾਲ ਕਈ ਗੱਲਾਂ ਕਰ ਲੈਂਦਾ +ਉਹ ਸਾਰਿਆਂ ਨਾਲੋਂ ਵੱਖ ਸੀ, ਚੁੰਨੀ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਉਸ ਦੇ ਸਿਰ ਤੇ ਰਹਿੰਦੀ ਸੀ ਤੇ ਹੱਥ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਿਮਰਨ ਪਾਇਆ ਹੋਇਆ ਸੀ। +ਮੈਂ ਉਸ ਦੀ ਪਸੰਦ-ਨਾਪਸੰਦ ਹਰ ਚੰਗੀ ਮਾੜੀ ਆਦਤ ਯਾਦ ਰੱਖੀ ਹੋਈ ਸੀ +ਉਹ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਕੱਲੇ ਬੈਠੇ ਹੋਏ ਮੂੰਹ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਗੁਣ ਗਣਾਉਂਦੀ ਰਹਿੰਦੀ ਸੀ +ਮੈਂ ਹੁਣ ਅੱਠਵੀਂ ਕਲਾਸ ਵਿੱਚ ਸੀ +ਉਹ ਕਈ ਵਾਰ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਸਵੇਰ ਵੇਲੇ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਭਜਨ ਕੀਰਤਨ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਂਦੀ +ਉਸਨੂੰ ਗਾ ਕੇ ਭਜਨ ਕੀਰਤਨ ਕਰਣਾ ਥੋੜ੍ਹਾ ਬਹੁਤ ਪਸੰਦ ਸੀ ਤਾਂ ਮੈਂ ਉਸ ਸਮੇਂ ਹਰਮੋਨੀਅਮ ਸਿੱਖਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਕਿਉਂ ਮੈਨੂੰ ਨਹੀਂ ਸੀ ਪਤਾ +ਮੇਰਾ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਹੀ ਪੱਕਾ ਦੋਸਤ ਬਣ ਚੁੱਕਾ ਸੀ ਜੋ ਕਿ ਉਸ ਦੇ ਪਿੰਡ ਦਾ ਸੀ +ਘਰ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਸੀ +ਮੈਂ ਕਈ ਵਾਰ ਉਸ ਬਾਰੇ ਵਿੱਚ ਉਸ ਮਿੱਤਰ ਕੋਲੋਂ ਪੁੱਛਦਾ ਰਹਿੰਦਾ +ਮੈਂ ਕਲਾਸ ਵਿੱਚ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਉਸ ਦੇ ਸਾਈਡ ਵਾਲੇ ਸਾਹਮਣੇ ਬੈਂਚ ਤੇ ਬੈਠਣਾ ਪਸੰਦ ਕਰਦਾ ਸੀ +ਇਸ ਤਰਾਂ ਕਰਣ ਨਾਲ ਮੈਨੂੰ ਇੱਕ ਵੱਖਰੀ ਹੀ ਖੁਸ਼ੀ ਮਿਲਦੀ ਸੀ +ਤਾਂ ਪਹਿਲਾਂ ਵਾਂਗ ਟੀਚਰ ਦੇ ਕਹਿਣ ਤੇ ਇੱਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਉਸ ਤੋਂ ਕਾਪੀ ਲੈਣ ਗਿਆ +ਮਨ ਵਿੱਚ ਫਿਰ ਬਹੁਤ ਡਰ ਸੀ +ਹੋਰ ਵੀ ਕਲਾਸ ਵਿੱਚ ਕੁੜੀਆਂ ਸਨ ਪਰ ਉਸ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕਰਣ ਤੇ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਕਿਉਂ ਮਨ ਘਬਰਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ +ਜਦੋਂ ਮੈਂ ਉਸ ਕੋਲੋਂ ਕਾਪੀ ਲੈਣ ਲਈ ਗਿਆ ਤਾਂ ਉਹ ਬਹੁਤ ਹੀ ਮਿੱਠੀ ਅਵਾਜ਼ ਵਿੱਚ ਬੋਲੀ ਦੱਸੋ ਕਿਹੜੀ ਕਾਪੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਮੈਨੂੰ ਜੋ ਕਾਪੀ ਚਾਹੀਦੀ ਸੀ ਉਹ ਲੈ ਕੇ ਵਾਪਸ ਆ ਗਿਆ +ਉਸ ਸਮੇਂ ਮੈਨੂੰ ਐਨੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਖੁਸ਼ੀ ਸੀ ਕੀ ਮੈਂ ਬਿਆਨ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦਾ, ਇਸ ਤਰਾਂ ਕਾਪੀ ਦੇਣ ਦੇ ਬਹਾਨੇ ਵੀ ਉਸ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕਰਕੇ ਆਇਆ +ਉਸ ਦਿਨ ਮੇਰੇ ਮਨ ਵਿੱਚੋਂ ਥੋੜਾ ਬਹੁਤ ਡਰ ਦੂਰ ਹੋ ਚੁੱਕਾ ਸੀ +ਸਾਡੀ ਬਹੁਤੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਤਾਂ ਗੱਲ ਨਹੀਂ ਸੀ ਹੁੰਦੀ ਬਸ ਸਕੂਲ ਦਾ ਕੰਮ ਪੁੱਛ ਲੈਣਾ ਕੋਈ ਕਾਪੀ ਲੈ ਲੈਣੀ ਅਜਿਹੀਆਂ ਹੀ ਗੱਲਾਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਸਨ ਪਰ ਫਿਰ ਵੀ ਮਨ ਨੂੰ ਇੱਕ ਹੌਸਲਾ ਸੀ ਕੀ ਗੱਲ ਹੁੰਦੀ ਤਾਂ ਹੈ… ਉਹਨੂੰ ਛੂਣਾ ਤਾਂ ਦੂਰ ਦੀ ਗੱਲ ਕਦੀ ਉਸ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਅੱਖਾਂ ਪਾ ਕਰ ਗੱਲ ਨਹੀਂ ਸੀ ਕੀਤੀ +ਇੰਨੀਂ ਮਹਿਮਾ ਸੀ ਉਸ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਵਿੱਚ \ No newline at end of file diff --git a/texts/wiki_article1 b/texts/wiki_article1 new file mode 100644 index 0000000..244f798 --- /dev/null +++ b/texts/wiki_article1 @@ -0,0 +1,46 @@ +पंजाबी पाकिस्तान में सबसे बड़ी भाषा है। +यह ४५ फ़ीसद पकिस्तानियों की मातृभाषा जब कि ७० फ़ीसद पाकिस्तानी इस को बोलना जानते हैं। +पंजाबी की कई उपभाषाएँ हैं परन्तु एक-दूसरे से करीबी होने के कारण सब को आसानी से समझा जा सकता है। +पंजाब के साथ यह पूरे आज़ाद कश्मीर में बोली और समझी जाती है। +इसके के अलावा भारत की सिर्फ़ 3 फ़ीसद आबादी पंजाबी बोलती है, परंतु पंजाबी को भारत के सूबा पंजाब में सरकारी बोली और दिल्ली और हरियाणा में दूसरी बोली का दर्जा है। +पंजाबी, अंग्रेज़ के आने से पहले और भारत और मिल मारने से पहले, दिल्ली से ले कर पेशावर तक फैले हुए पंजाब के छोटे छोटे फ़र्कों साथ बोली जाने वाली बोली थी। +१९०१ई. में अंग्रेज़ों ने उस समय पर के पंजाब के ऊपर वाले लेते तरफ़ को काट कर सूबा सरहद बना दिया और फिर १९४७ई. में रहता पंजाब भी 2 टुकड़ों: चढ़ते पंजाब और उतरते पंजाब में बँटा गया। +१९६०ई. में इस चढ़ते या भारती पंजाब के भी 3 टुकड़े करके हिमाचल प्रदेश, हरियाणा और पंजाब में बाँट दिया गया। +अअऐनज पंजाबी भी भाग गई और राजनैतिक फ़ायदे के लिए इस को हिमाचल प्रदेश में हिंदी का एक लहजा बताया गया जब कि हिमाचल प्रदेश में बोली जाने वाली बोली पंजाबी का अंगीठी लहजा है। +इस समय पर पंजाबी पाकिस्तान के सूबा पंजाब में लहजो के मामूली फ़र्क साथ और सूबा सरहद में कोहाट, बनेगा और पेशावर के आसपास (हिंदको के नाम साथ) डेरा इस्माइल ख़ान में (डेरी के नाम साथ) और एबटाबाद, हरी परंतु और हज़ारा डिविज़न के दूसरे स्थानों में (हिंदको के नाम साथ), आज़ाद कश्मीर के स्थानों में (पहाड़ी और गुजरी के नाम साथ) और सिंध के पंजाब साथ लगते इलाकों में और भारत में पंजाब, हिमाचल प्रदेश, हरियाणा के काफ़ी इलाकों में दिल्ली और राजस्थान के पंजाब साथ लगते ज़िलें और कब्ज़ा किया हुआ जम्मू और कश्मीर में जम्मू के ज़िलें में बोली जाती है। +इसके अलावा अमेरीका, कैनेडा, ऑस्ट्रेलिया और बरतानिया में अकलियती ज़बान के तौर और बोली जाती है। +पंजाबी भाषा पंजाब की आधुनिक भारतीय आर्यभाषा है। +ग्रियर्सन ने (लिंग्विस्टिक सर्वे भाग 1,8 तथा 9 में) पूर्वी पंजाबी को "पंजाबी" और पश्चिमी पंजाबी को "लहँब्रा" कहा है। +वास्तव में पूर्वी पंजाबी और पश्चिमी पंजाबी पंजाबी की दो उपभाषाएँ हैं जैसे पूर्वी हिंदी और पश्चिमी हिंदी हिंदी की। +यह अलग बात है कि पाकिस्तान बन जाने के कारण दोनों भाषाओं का विकास इतनी भिन्न दिशाओं में हो रहा है कि इनके अलग अलग भाषाएँ हो जाने की संभावना है। +पंजाबी की एक तीसरी उपभाषा "डोगरी" है जो जम्मू-कश्मीर के दक्षिण-पूर्वी प्रदेश और काँगड़ा के आसपास बोली जाती है। +साहित्य में मध्यकाल में लहँदी का मुलतानी रूप और आधुनिक काल में अमृतसर और उसके आसपास प्रचलित पूर्वी पंजाबी का माझी रूप व्यवहृत होता रहा है। +अमृतसर सिक्खों का प्रधान धार्मिक तीर्थ और केंद्र है। +ईसाई मिशनरियों ने लुधियाना-पटियाला की मलबई बोली को टंकसाली बनाने का प्रयत्न किया। +उसका परिणाम इतना तो हुआ है कि मलवई का प्रभाव सर्वत्र व्याप्त है, किंतु आदर्श साहित्यिक भाषा के रूप में माझी ही सर्वमान्य रही है। +पश्चिमी पंजाब की बोलियों में मुलतानी, डेरावाली, अवाणकारी और पोठोहारी, एव पूर्वी पंजाबी की बोलियों में पहाड़ी, माझी, दूआबी, पुआधी, मलवई और राठी प्रसिद्ध हैं। +पश्चिमी पंजाबी और पूर्वी पंजाबी की सीमारेखा रावी नदी मानी गई है। +"पंजाबी" नाम बहुत पुराना नहीं है। +"पंजाब" असल में दो फ़ारसी शब्द "पंज" और "आब" का मेल है। +"पंज" का मतलब "पांच" है और "आब" का मतलब "पानी" है। +इस प्रदेश का प्राचीन नाम 'सप्तसिंधु' है। +भाषा के लिए "पंजाबी" शब्द 1670 ई. में हाफिज़ बरखुदार (कवि) ने पहली बार प्रयुक्त किया; किंतु इसका साधारण नाम बाद में भी "हिंदी" या "हिंदवी" रहा है, यहाँ तक कि रणजीतसिंह का दरबारी कवि हाशिम महाराज के सामने अपनी भाषा (पंजाबी) को हिंदी कहता है। +वस्तुत: 19वीं सदी के अंत तक हिंदू और सिक्खों की भाषा का झुकाव ब्रजभाषा की ओर रहा है। +यह अवश्य है कि मुसलमान जो इस देश की किसी भी भाषा से परिचित नहीं थे, लोकभाषा और विशेषत: लहँदी का प्रयोग करते रहे हैं। +मुसलमान कवियों की भाषा सदा अरबी-फारसी लहँदी-मिश्रित पंजाबी रही है। +पिछले वर्षों में साहित्यिक पंजाबी ने नए मोड़ लिए हैं। +20वीं सदी के पूर्वार्ध में पंजाबी ने फारसी और अँगरेजी शब्दावली और प्रयोगों का ग्रहण किया, स्वतंत्रता प्राप्ति के बाद से हिंदी के राजभाषा हो जाने के कारण अब इसमें अधिकाधिक संस्कृत हिंदी के शब्द आ रहे हैं। +पंजाबी और हिंदी खड़ी बोली में बहुत अंतर है। +पुल्लिंग एकवचन शब्दों की आकारांत रचना और इनसे विशेषण और क्रिया का सामंजस्य, संज्ञाओं और सर्वनामों के प्रत्यक्ष और तिर्यक रूप, क्रियाओं कालादि भेद से जुड़नेवाले प्रत्यय दोनों भाषाओं में प्राय: एक से हैं। +पंजाबी के कारकचिह्र इस प्रकार हैं - ने; नूँ (हिं. को); थों या ओं (हिं से); दा, दे, दी (हिं. का, के, की); विच (हिं. में)। +पुंलिंग और स्त्रीलिंग शब्दों का बहुवचन तिर्यक रूप - आँ होता है, बाताँ, कुड़ियाँ, मुड्याँ, पथराँ, साधुआँ। +यह स्वरसामंजस्य संज्ञा, विशेषण और क्रिया में बराबर बना रहता है, जैसे छोट्याँ मूंड्याँ, द्याँ माप्याँ नूं (हिं. छोटे लड़कों के माँ बाप को), छटियाँ कुड़ियाँ जाँ दियाँ हैन (हिं. छोटी लड़कियाँ जाती हैं)। +ध्वनिविकास की दृष्टि से पंजाबी अभी तक अपनी प्राकृत अवस्था से बहुत आगे नहीं बढ़ी है। +तुलना कीजिए पंजाबी हत्थ, कन्न, जंघ, सत्त, कत्तणा, छडणा और हिंदी हाथ, कान, जाँघ, सात, कातना, छोड़ना आदि। +पूर्वी पंजाबी में सघोष महाप्राण ध्वनियाँ (घ, झ, ढ, ध, भ) अघोष आरोही सुर के साथ बोली जाती हैं। +यह पंजाबी की अपनी विशेषता है। +पंजाबी बोलनेवालों की कुल संख्या करोड़ों में है। +पंजाबी एक हिंद-आर्यन भाषा है और ऐतिहासिक पंजाब क्षेत्र (अब भारत और पाकिस्तान के बीच विभाजित) के निवासियों तथा प्रवासियों द्वारा बोली जाती है। +इसके बोलने वालों में सिख, मुसलमान और हिंदू सभी शामिल हैं। +पाकिस्तान की १९९८ की जनगणना और २००१ की भारत की जनगणना के अनुसार, भारत और पाकिस्तान में भाषा के कुल वक्ताओं की संख्या लगभग ९-१३ करोड़ है, जिसके अनुसार यह विश्व की ११वीं सबसे व्यापक भाषा है। +कम से कम पिछले ३०० वर्षों से लिखित पंजाबी भाषा का मानक रूप, माझी बोली पर आधारित है, जो ऐतिहासिक माझा क्षेत्र की भाषा है। \ No newline at end of file diff --git a/texts/wiki_article2 b/texts/wiki_article2 new file mode 100644 index 0000000..fc4a949 --- /dev/null +++ b/texts/wiki_article2 @@ -0,0 +1,66 @@ +आज के पाकिस्तानी भूभाग का मानवीय इतिहास कम से कम 5000 साल पुराना है,[7] यद्यपि इतिहास पाकिस्तान शब्द का जन्म सन् 1933 में कैम्ब्रिज विश्वविद्यालय के छात्र चौधरी रहमत अली के द्वारा हुआ। +आज का पाकिस्तानी भूभाग कई संस्कृतियों का गवाह रहा है। +ईसापूर्व 3300-1800 के बीच यहाँ सिन्धुघाटी सभ्यता का विकास हुआ। +यह विश्व की चार प्राचीन ताम्र-कांस्यकालीन सभ्यताओं में से एक थी। +इसका क्षेत्र सिन्धु नदी के किनारे अवस्थित था पर गुजरात (भारत) और राजस्थान में भी इस सभ्यता के अवशेष पाए गए हैं। +मोहेन्जो-दारो, हड़प्पा इत्यादि स्थल पाकिस्तान में इस सभ्यता के प्रमुख अवशेष-स्थल हैं। +इस सभ्यता के लोग कौन थे इसके बारे में विद्वानों में मतैक्य नहीं है। +कुछ इसे आर्यों की पूर्ववर्ती शाखा कहते हैं तो कुछ इसे द्रविड़। +कुछ इसे बलोची भी ठहराते हैं। +इस मतभेद का एक कारण सिन्धु-घाटी सभ्यता की लिपि का नहीं पढ़ा जाना भी है। +ऐसा माना जाता है कि 1500 ईसापूर्व के आसपास आर्यों का आगमन पाकिस्तान के उत्तरी क्षेत्रों के मार्फ़त भारत में हुआ। +आर्यों का निवास स्थान कैस्पियन सागर के पूर्वी तथा उत्तरी हिस्सों में माना जाता है जहाँ से वे इसी समय के करीब ईरान, यूरोप और भारत की ओर चले गए थे। +सन् 543 ईसापूर्व में पाकिस्तान का अधिकांश इलाका ईरान (फारस) के हख़ामनी साम्राज्य के अधीन आ गया। +लेकिन उस समय इस्लाम का उदय नहीं हुआ था; ईरान के लोग ज़रदोश्त के अनुयायी थे और देवताओं की पूजा करते थे। +सन् 330 ईसापूर्व में मकदूनिया (यूनान) के विजेता सिकन्दर ने दारा तृतीय को तीन बार हराकर हखामनी वंश का अन्त कर दिया। +इसके कारण मिस्र से पाकिस्तान तक फैले हखामनी साम्राज्य का पतन हो गया और सिकन्दर पंजाब तक आ गया। +ग्रीक स्रोतों के मुताबिक उसने सिन्धु नदी के तट पर भारतीय राजा पुरु (ग्रीक - पोरस) को हरा दिया। +पर उसकी सेना ने आगे बढ़ने से इनकार कर दिया और वह भारत में प्रवेश किये बिना वापस लौट गया। +इसके बाद उत्तरी पाकिस्तान और अफगानिस्तान में यूनानी-बैक्ट्रियन सभ्यता का विकास हुआ। +सिकन्दर के साम्राज्य को उसके सेनापतियों ने आपस में बाँट लिया। +सेल्युकस नेक्टर सिकन्दर के सबसे शक्तिशाली उत्तराधिकारियों में से एक था। +मौर्यों ने 300 ईसापूर्व के आसपास पाकिस्तान को अपने साम्राज्य के अधीन कर लिया। +इसके बाद पुनः यह ग्रीको-बैक्ट्रियन शासन में चला गया। +इन शासकों में सबसे प्रमुख मिनांदर ने बौद्ध धर्म को प्रोत्साहित किया। +पार्थियनों के पतन के बाद यह फारसी प्रभाव से मुक्त हुआ। सिन्ध के राय राजवंश (सन् 489-632) ने इसपर शासन किया। +इसके बाद यह उत्तर भारत के गुप्त और फारस के सासानी साम्राज्य के बीच बँटा रहा। +सन् 712 में फारस के सेनापति मुहम्मद बिन क़ासिम ने सिन्ध के राजा को हरा दिया। +यह फारसी विजय न होकर इस्लाम की विजय थी। +बिन कासिम एक अरब था और पूर्वी ईरान में अरबों की आबादी और नियंत्रण बढ़ता जा रहा था। +हालांकि इसी समय केन्द्रीय ईरान में अरबों के प्रति घृणा और द्वेष बढ़ता जा रहा था पर इस क्षेत्र में अरबों की प्रभुसत्ता स्थापित हो गई थी। +इसके बाद पाकिस्तान का क्षेत्र इस्लाम से प्रभावित होता चला गया। +पाकिस्तानी सरकार के अनुसार इसी समय 'पाकिस्तान की नींव' डाली गई थी। +इसके 1192 में दिल्ली के सुल्तान पृथ्वीराज चौहान को हराने के बाद ही दिल्ली की सत्ता पर फारस से आए तुर्कों, अरबों और फारसियों का नियंत्रण हो गया। पाकिस्तान दिल्ली सल्तनत का अंग बन गया। +सोलहवीं सदी में मध्य-एशिया से भाग कर आए हुए बाबर ने दिल्ली की सत्ता पर अधिकार किया और पाकिस्तान मुगल साम्राज्य का अंग बन गया। +मुगलों ने काबुल तक के क्षेत्र को अपने साम्राज्य में मिला लिया था। +अठारहवीं सदी के अन्त तक विदेशियों (खासकर अंग्रेजों) का प्रभुत्व भारतीय उपमहाद्वीप पर बढ़ता गया। +सन् 1857 के गदर के बाद सम्पूर्ण भारत अंग्रेजों के शासन में आ गया। +अंग्रेज़ों के शासन काल में, ख़ासकर पंजाब में कई विरोध आंदोलन हुए। +इस दौरान पंजाब और सिंध में अच्छी ख़ासी हिंदू आबादी थी। +पर जनतंत्र की मांग को लेकर और मुस्लिमों के अल्पमत में होने के कारण अलग मुस्लिम राष्ट्र की मांग होने लगी। +पहले सन् 1930 में शायर मुहम्मद इक़बाल ने भारत के उत्तर-पश्चिमी चार प्रान्तों -सिन्ध, बलूचिस्तान, पंजाब तथा अफ़गान (सूबा-ए-सरहद)- को मिलाकर एक अलग राष्ट्र की मांग की थी। +1947 अगस्त में भारत के विभाजन के फलस्वरूप पाकिस्तान का जन्म हुआ। +उस समय पाकिस्तान में वर्तमान पाकिस्तान और बांग्लादेश दोनों सम्मिलित थे। +सन् 1971 में भारत के साथ हुए युद्ध में पाकिस्तान का पूर्वी हिस्सा (जिसे उस समय तक पूर्वी पाकिस्तान कहा जाता था) बांग्लादेश के रूप में स्वतंत्र हो गया। +पाकिस्तान का क्षेत्रफल कोई 8,03,940 वर्ग किलोमीटर है जो ब्रिटेन और फ्रांस के सम्मिलित क्षेत्रफल के करीब आता है। +क्षेत्रफल के हिसाब से यह विश्व में 36 स्थान पर है। +अरब सागर से लगी इसकी सामुद्रिक सीमा रेखा कोई 1046 किलोमीटर लम्बी है। +इसकी ज़मीनी सीमारेखा कुल 6,744 किलोमीटर लम्बी है - उत्तर-पश्चिम में 2430 कि॰मी॰ अफ़ग़ानिस्तान के साथ, दक्षिण पूर्व में 909 किमी ईरान के साथ, उत्तर-पूर्व में 512 कि॰मी॰ चीन के साथ (गुलाम कश्मीर से लगी सीमा) तथा पूर्व में 2912 कि॰मी॰ भारत के साथ। +पाकिस्तान का उत्तरी इलाका पहाड़ी है। +यहाँ हिमालय पर्वतों के कई उच्चतम शिखर पाए जाते हैं। +इन्हीं के बीच से गुज़रता सकरा रास्ता 'खैबर पास' के नाम से प्रसिद्ध है। +भारत से उद्भवित होने वाली पाँच नदियाँ झेलम, चिनाब, रावी, सतलज और बियास यहाँ से बहकर जब समतल भूमि को छूती है तो एक अत्यंत उपजाऊ जमीन बनाती है जिसे 'पंजाब' के नाम से जाना जाता है। +दक्षिण की ओर इनके संगम से सिन्धु नदी बनती है जिसकी घाटी और भी उपजाऊ है। +दक्षिण में यह अरबी समुद्र से जाकर मिलती हैं। +दक्षिण में समुद्री घाटों (बीच, या दीघा) से लेकर उत्तर में हिमालय (काराकोरम) और हिन्दूकुश की बर्फ़ीली चोटियों तक पाकिस्तान में बहुत भौगोलिक विविधता है। +पर औसतन रूप से यह क्षेत्र शुष्क है। +औसतन 100 सेन्टीमीटर सालाना वर्षा होती है। +पाकिस्तान की 5 चोटियाँ 8000 मीटर से भी ज़्यादा ऊँची हैं। +उत्तरी क्षेत्रों में मौसमी विविधता अधिक है। +वहाँ की गर्मियों में तापमान 45 डिग्री सेन्टीग्रेड से अधिक चला जाता है जबकि सर्दियों में तापमान हिमांक तक पहुँच जाता है। +दक्षिण में यह विविधता अपेक्षाकृत कम होती है। +सिन्धु यहाँ की प्रमुख नदी है। +इसके अलावा सिन्धु की सहायक नदियाँ पंजाब के आसपास होकर बहती है जिसके कारण पंजाब में कृषियोग्य जलवायु होती है। +सिन्धु नदी के पश्चिम और दक्षिण-पश्चिम में बलोचिस्तान का इलाका मरुस्थल है। +सिन्ध के पूर्वी भाग में थार मरुस्थल का विस्तृत भाग है पर सिन्ध में ही थारपारकार विश्व का एकमात्र उर्वर मरुस्थल है। +देश की कुल 27% भूमि कृषियोग्य है। \ No newline at end of file