Index: incubator/apertium-srd-ita/evaluacion/wikipedia160816.ita-srd.txt =================================================================== --- incubator/apertium-srd-ita/evaluacion/wikipedia160816.ita-srd.txt (revision 72130) +++ incubator/apertium-srd-ita/evaluacion/wikipedia160816.ita-srd.txt (revision 72131) @@ -1,33 +1,33 @@ *Armée *du Nord (gherras rivolutzionàrias frantzesas) -Armada de su Nord (in frantzesu: *Armée *du Nord) aiat istadu su nùmene dadu a diversas unidades istòricas de s'esèrtzitu frantzesu. +Armada de su Nord (in frantzesu: *Armée *du Nord) fiat su nùmene dadu a diversas unidades istòricas de s'esèrtzitu frantzesu. -S'in antis de custas armadas aiat istadu creada su 14 nadale 1791 durante sa rivolutzione frantzesa e aiat cumbàtidu distinghende·si durante sa gherra de s'in antis coalitzione tra su 1792 e su 1795. *Esisté cun tale denominatzione finas su 1797; tra las armades chi s'aiant distintu contra s'Europa de sos *coalizzati, aiat istadu cussa de su Nord a aguantare manna ala de su pesu de sas batallas tra su 1792 e su 1793. +S'in antis de custas armadas aiat istadu creada su 14 nadale 1791 durante sa rivolutzione frantzesa e aiat cumbàtidu distinghende·si durante sa gherra de s'in antis coalitzione tra su 1792 e su 1795. Fiat esistidu cun tale denominatzione finas su 1797; tra las armades chi s'aiant distintu contra s'Europa de sos alliados, aiat istadu cussa de su Nord a aguantare manna ala de su pesu de sas batallas tra su 1792 e su 1793. -Su primu cumandante nominadu in su momentu de sa creatzione de s'Armada de su Nord aiat istadu Jean-*Baptiste *Donatien *de *Vimeur *de *Rochambeau, ma su *sospettoso guvernu de sa Prima Repùblica frantzesa l'aiat acusadu chitzo de traitoria e s'ex cumandante aiat isfugidu solu *fortunosamente a s'esecutzione. Tra su 1792 e su 1794 sa *ghigliottina diat tènnere poi abetadu unos àteros cumandantes chi aiant fallidu s'issoro acumpridu, aparteniant in manera simple a sa nobilia o aiant dimostradu insufitziente zelu rivolutzionàriu. In suta de su cumandu de Charles François *Dumouriez, s'Armada de su Nord aiat contribuidu a *sventare s'invasione prussiana de sa Frantza in sa batalla de *Valmy su 20 cabudanni 1792, e aiat costituidu annotamala una manna ala de su contingente de tropas chi *Dumouriez matessi aiat impreadu in s'invasione de su Bèlgiu a disacatu de sos austrìacos e chi aiat batidu a sa vitòria in sa batalla de *Jemappes su 6 santandria 1792; su 18 martzu 1793 sos austrìacos nointames aiant derrotadu *Dumouriez in sa batalla de *Neerwinden e custos, arrischende sa *ghigliottina, s'aiat cunsignadu a s'inimigu. Posca sas derrotas in sa batalla de *Raismes sa 8 maju e in sa batalla de *Famars su su 23 maju, in suta de sa ghia de su generale Charles *Édouard *Jennings *de *Kilmaine s'Armada s'aiat tumbadu cun s'esèrtzitu de sa coalitzione a su *Camp *de *César, in sos presset de *Cambrai, su 7 austu: nointames su relativu sutzèdidu e su *salvataggio de s'intrea Armada dae s'*annientamento, fintzas *Kilmaine aiat istadu acusadu de traitoria e sostituidu. In suta de su generale Jean Nicolas *Houchard s'Armada aiat derrotadu sos *coalizzati in sa batalla de *Hondschoote in cabudanni, fintzas si su cumandante aiat istadu in manera noa sostituidu e posca giustitziadu pro no àere isfrutadu sa vitòria; su suo postu aiat istadu pigadu dae Jean-*Baptiste *Jourdan chi, nointames sa vitòria in sa batalla de *Wattignies in su santugaine 1793, aiat istadu acusadu de non tènnere in manera adeguada amparadu sa Frantza e destituidu dae su cumandu. +Su primu cumandante nominadu in su momentu de sa creatzione de s'Armada de su Nord aiat istadu Jean-*Baptiste *Donatien *de *Vimeur *de *Rochambeau, ma su suspetosu guvernu de sa Prima Repùblica frantzesa l'aiat acusadu chitzo de traitoria e s'ex cumandante fiat isfugidu solu pro casu a s'esecutzione. Tra su 1792 e su 1794 sa ghigliottina diat tènnere poi abetadu unos àteros cumandantes chi aiant fallidu s'issoro acumpridu, aparteniant in manera simple a sa nobilia o aiant dimostradu insufitziente zelu rivolutzionàriu. In suta de su cumandu de Charles François *Dumouriez, s'Armada de su Nord aiat contribuidu a isbentare s'invasione prussiana de sa Frantza in sa batalla de *Valmy su 20 cabudanni 1792, e aiat costituidu annotamala una manna ala de su contingente de tropas chi *Dumouriez matessi aiat impreadu in s'invasione de su Bèlgiu a disacatu de sos austrìacos e chi aiat batidu a sa vitòria in sa batalla de *Jemappes su 6 santandria 1792; su 18 martzu 1793 sos austrìacos nointames aiant derrotadu *Dumouriez in sa batalla de *Neerwinden e custos, arrischende sa ghigliottina, si fiant cunsignados a s'inimigu. Posca sas derrotas in sa batalla de *Raismes sa 8 maju e in sa batalla de *Famars su su 23 maju, in suta de sa ghia de su generale Charles *Édouard *Jennings *de *Kilmaine s'Armada s'aiat tumbadu cun s'esèrtzitu de sa coalitzione a su *Camp *de *César, in s'oru de *Cambrai, su 7 austu: nointames su relativu sutzèdidu e su sarvamentu de s'intrea Armada dae s'annichilida, fintzas *Kilmaine fiat istadu acusadu de traitoria e sostituidu. In suta de su generale Jean Nicolas *Houchard s'Armada aiat derrotadu sos alliados in sa batalla de *Hondschoote in cabudanni, fintzas si su cumandante fiat istadu in manera noa sostituidu e posca giustitziadu pro no àere isfrutadu sa vitòria; su suo postu aiat istadu pigadu dae Jean-*Baptiste *Jourdan chi, nointames sa vitòria in sa batalla de *Wattignies in su santugaine 1793, fiat istadu acusadu de non àere in manera adeguada amparadu sa Frantza e destituidu dae su cumandu. -Su 9 freàrgiu 1794 su cumandu de s'Armada de su Nord aiat coladu in sas manos de su generale Jean-Charles *Pichegru, ma custos era ausente cando, tra su 17 e su 18 maju 1794, sa sua armada aiat collidu un' importante vitòria in sa batalla de *Tourcoing in suta de sa ghia temporale de Joseph *Souham e Jean Victor Marie *Moreau. S'ala destra de s'Armada aiat cumbàtidu tando in suta de *Jourdan in sa vitoriosa batalla de *Fleurus su 26 làmpadas. Pagu posca sa positzione de sos alleados in sas *Fiandre aiat crolladu cun sa cunsighente pèrdere pro s'Àustria de su Bèlgiu e sa ruta de sa Repùblica de sas Sete Provìntzias Unidas in s'ierru de su 1794-1795; durante custu perìodu, s'Armada aiat istadu impinnada in operatziones de rastrellamentu e assìtios pro su cunsolidamentu de sa dominatzione frantzesa in sos Paisos Bàscios. Su 25 santugaine 1797 s'Armada de su Nord aiat sessadu ufitzialmente de esìstere mentras sas tropas suas aiant devènnidu un'esèrtzitu de ocupatzione in sa Repùblica *Batava in pessu chi creada. +Su 9 freàrgiu 1794 su cumandu de s'Armada de su Nord fiat colada in sas manos de su generale Jean-Charles *Pichegru, ma custos fiant ausentes cando, tra su 17 e su 18 maju 1794, sa sua armada aiat collidu un' importante vitòria in sa batalla de *Tourcoing in suta de sa ghia temporale de Joseph *Souham e Jean Victor Marie *Moreau. S'ala destra de s'Armada aiat cumbàtidu tando in suta de *Jourdan in sa vitoriosa batalla de *Fleurus su 26 de làmpadas. Pagu posca sa positzione de sos alleados in sas *Fiandre fiat crollada cun sa cunsighente pèrdida pro s'Àustria de su Bèlgiu e sa ruta de sa Repùblica de sas Sete Provìntzias Unidas in s'ierru de su 1794-1795; durante custu perìodu, s'Armada fiat istada impinnada in operatziones de rastrellamentu e assìtios pro su cunsolidamentu de sa dominatzione frantzesa in sos Paisos Bàscios. Su 25 santugaine 1797 s'Armada de su Nord aiat sessadu ufitzialmente de esìstere mentras sas tropas suas aiant devènnidu un'esèrtzitu de ocupatzione in sa Repùblica *Batava in pessu chi creada. Unas àteras unidades omònimas aiant operadu durante sa gherra de indipendèntzia ispagnola, sas chentu dies e sa gherra franco-prussiana. Cuntestu istòricu -I drammàticos fatos de sa Rivolutzione de su 1789 aiant provocadu sa derrota de sa monarchia assoluta in Frantza e instauradu unu raportu de costante *conflittualità tra sos deputados de sas assembleas elègidas e su re Luigi XVI. Su soberanu non fiat dispostu a subire sa progressiva *esautorazione e finas dae su 20 santugaine 1790 aiat dadu a sos suos emissàrios prenas balias pro cunsertare in manera segreta, cun sos monarcas de sos unos àteros regnos europeos de s'*Ancien *Régime, un'interventu polìticu-militare a praghere suo pro ristabilire sos mandos beros. In comintzu carchi guvernante europeu, comente a Giuseppe II de Asburgo-Lorena imperadore de su Sacru Romano Impero, aiant interpretadu sa rivolutzione frantzesa comente a un'afare internu tra su re de Frantza Luigi XVI e sos sùdditos suos, e non comente a carchi cosa in cale issos diant àere dèpidu *interferire. No in pessu chi però s'iscontru aiat cumintzadu a si fundare in una retòrica prus in manera ispicada *antimonarchica e republicana, devennende prus *stridente, sas monarchias aiant incumentzadu a valutare s'isvilupu de sos eventos cun majore difidèntzia e *apprensione. Nointames sa rivolutzione tenneret giai assuntu una connotatzione semper prus radicale Leopoldo II de Asburgo-Lorena, chi fiat sutzèdidu comente a imperadore a Giuseppe II in su freàrgiu de su 1790, teniat àncora chircadu de evitare sa gherra ma, cara a sa fine de s'istiu, issu, sos majores esponentes de sa nobilia frantzesas amparados in Àustria e Federico Guglielmo II de Prùssia, aiant emìtidu a sa fine de austu sa Declaratzione de *Pillnitz, in cale afirmaiant sa comunione de interessos tra sos monarcas de Europa e cussos de Luigi e de sa famìlia sua. Sa declaratzione cunteniat fintzas *velate ma graves minetzas comente a cunsighèntzia a s'eventualidade chi esseret istada posta a arriscu s'incolumidade de sa famìlia bera frantzesa. +Sos drammàticos fatos de sa Rivolutzione de su 1789 aiant provocadu sa derrota de sa monarchia assoluta in Frantza e instauradu unu raportu de costante disamistade tra sos deputados de sas assembleas elègidas e su re Luigi XVI. Su soberanu non fiat dispostu a subire sa progressiva ispoderamentu e finas dae su 20 santugaine 1790 aiat dadu a sos suos emissàrios prenas balias pro cunsertare in manera segreta, cun sos monarcas de sos unos àteros regnos europeos de s'*Ancien *Régime, un'interventu polìticu-militare a praghere suo pro ristabilire sos mandos beros. In comintzu carchi guvernante europeu, comente a Giuseppe II de Asburgo-Lorena imperadore de su Sacru Romano Impero, aiant interpretadu sa rivolutzione frantzesa comente a un'afare internu tra su re de Frantza Luigi XVI e sos sùdditos suos, e non comente a carchi cosa in cale issos diant àere dèpidu interferire. No in pessu chi però s'iscontru aiat cumintzadu a si fundare in una retòrica prus in manera ispicada antimonàrchica e republicana, devennende prus tzichirriadore, sas monarchias aiant incumentzadu a valutare s'isvilupu de sos eventos cun majore difidèntzia e pensamentu. Nointames sa rivolutzione tenneret giai assuntu una connotatzione semper prus radicale Leopoldo II de Asburgo-Lorena, chi fiat sutzèdidu comente a imperadore a Giuseppe II in su freàrgiu de su 1790, teniat àncora chircadu de evitare sa gherra ma, cara a sa fine de s'istiu, issu, sos majores esponentes de sa nobilia frantzesas amparados in Àustria e Federico Guglielmo II de Prùssia, aiant emìtidu a sa fine de austu sa Declaratzione de *Pillnitz, in cale afirmaiant sa comunione de interessos tra sos monarcas de Europa e cussos de Luigi e de sa famìlia sua. Sa declaratzione cunteniat fintzas veladas ma graves minetzas comente a cunsighèntzia a s'eventualidade chi esseret istada posta a arriscu s'incolumidade de sa famìlia bera frantzesa. -Superada sa crisi sighida a sa fallida fua de làmpadas e *reintegrato in sa soberania sua, Luigi XVI aiat torradu a comintzare cun rinnovadu vigore sas manovras suas pro ispìnghere sas potèntzias continentales a intervènnere in praghere suo e pònnere in esecutzione sas minetzas de *Pillnitz; su 3 nadale aiat iscritu tando una lìtera personale a Federico Guglielmo de Prùssia, recherende s'agiudu suo, sugerende sa cunvoca de unu cungressu de sas potèntzias pro detzìdere s'interventu e promitende un'indennizu in dinari pro sos gastos de gherra. In realidade su re frantzesu giogaiat subra duas frontes sighende subra cuddu internu a si presentare, sustentadu dae sos *foglianti, comente a difensore de sa rivolutzione e de sa costitutzione. S'intentu era suo simpre: iscadenare una gherra su cale esigidu, calesi siat esseret istadu, si diat èssere comente si siat risòlvidu a vantàgiu suo; si la Frantza aeret bintu issu diat àere achiridu su prestìgiu de unu *condottiero vitoriosu, si esseret istada derrotada sas potèntzias europeas diant àere mundadu bia sas fortzas rivolutzionàrias restaurende sa pretzedente positzione sua de monarca assolutu. Pro amparare sa Frantza, su 14 nadale 1791 unu decretu a banda de su re aiat istituidu tres esèrtzitos chi aiant costituidu su *nerbo initziale de s'*Armée *révolutionnaire *française: s'Armada de su Tzentru (*Armée *du *Centre), s'Armada de su Nord (*Armée *du Nord), e s'Armada de su *Reno (*Armée *du *Rhin). +Superada sa crisi sighida a sa fallida fua de làmpadas e torradu a integrare in sa soberania sua, Luigi XVI aiat torradu a comintzare cun rinnovadu vigore sas manovras suas pro ispìnghere sas potèntzias continentales a intervènnere in praghere suo e pònnere in esecutzione sas minetzas de *Pillnitz; su 3 nadale aiat iscritu tando una lìtera personale a Federico Guglielmo de Prùssia, recherende s'agiudu suo, sugerende sa cunvoca de unu cungressu de sas potèntzias pro detzìdere s'interventu e promitende un'indennizu in dinari pro sos gastos de gherra. In realidade su re frantzesu giogaiat subra duas frontes sighende subra cuddu internu a si presentare, sustentadu dae sos *foglianti, comente a difensore de sa rivolutzione e de sa costitutzione. S'intentu era suo simpre: iscadenare una gherra su cale esigidu, calesi siat esseret istadu, si diat èssere comente si siat risòlvidu a vantàgiu suo; si la Frantza aeret bintu issu diat àere achiridu su prestìgiu de unu *condottiero vitoriosu, si esseret istada derrotada sas potèntzias europeas diant àere mundadu bia sas fortzas rivolutzionàrias restaurende sa pretzedente positzione sua de monarca assolutu. Pro amparare sa Frantza, su 14 nadale 1791 unu decretu a banda de su re aiat istituidu tres esèrtzitos chi aiant costituidu su *nerbo initziale de s'*Armée *révolutionnaire *française: s'Armada de su Tzentru (*Armée *du *Centre), s'Armada de su Nord (*Armée *du Nord), e s'Armada de su *Reno (*Armée *du *Rhin). Battaglia de *Okinawa -Sa batalla de *Okinawa (沖縄戦 *Okinawa-*sen, nùmene in còdighe operatzione *Iceberg) s'aiat acumpridu in s'omònima ìsula *nipponica tra s'abrile e su làmpadas 1945, in su bramadu de sa prus ampra campagna de sas Ìsulas Vulcanu e *Ryukyu durante sa segunda gherra mundiale. Si tràida de sa prus manna operatzione *anfibia esecutada in sos cherbeddos de su Pacifico de sos Alleados in su cùrridu de sa cuntierra. +Sa batalla de *Okinawa (沖縄戦 *Okinawa-*sen, nùmene in còdighe operatzione *Iceberg) s'aiat acumpridu in s'omònima ìsula giaponesa tra s'abrile e su làmpadas 1945, in su bramadu de sa prus ampra campagna de sas Ìsulas Vulcanu e *Ryukyu durante sa segunda gherra mundiale. Si tràida de sa prus manna operatzione *anfibia esecutada in sos cherbeddos de su Pacifico de sos Alleados in su cùrridu de sa cuntierra. -Sa batalla aiat istadu una de sas prus sambenosas e ferotzes de totu sa campagna in Estremu Oriente: sa 10ª Armada istadunidensa de su generale Simon *Bolivar *Buckner Jr. aiat istadu in manera tosta impinnada dae sa resistèntzia oposta dae sa 32ª Armada giaponesa de su tenente generale *Mitsuru *Ushijima, chi in su cùrridu de su 1944 aiat organizadu un'*intricato complessu difensìvu in grutas fortificadas su cale *fulcro fiat rapresentadu dae su casteddu de *Shuri. Sas partziduras istadunidensas aiant istadu impinnadas dae su 1º abrile a su 22 làmpadas pro *stanare sos difensores, *espugnare a costu de mannos sacrifìtzios *Shuri e *inseguire sos *superstiti sordados imperiales in s'estremu *lembo meridionale de *Okinawa, ue pro sa majore ala issos aiant prefertu su suitzìdiu a sa resa. Sa campagna s'aiat concruidu duncas cun sa belle completa destruidura de sa *guarnigione *nipponica e graves pèrderes tra sas fila istadunidensas (parinales a belle su 30% de sos efetivos); annotamala, sa prima borta in sos cherbeddos de su Pacifico, s'aiat assistidu a su *coinvolgimento dirìgidu de sa populatzione tzivile, chi aiat istadu in manera grae interessada in sas operatziones bèllicas. S'istima chi bi sunt àpidu belle 150 000 vìtimas tra sos abitantes de *Okinawa, tra cale *migliaia de tzitadinos chi si *suicidarono pro non rùere in manu de sos sordados istadunidensos, pintados comente a dimònios de sa propaganda giaponesa. Sa dimensione de sas pèrderes e de sas destruiduras est de *ascriversi a s'impreu massitzu chi ambos ischieramentos aiant fatu de s'artillieria, motivu pro cale, in su pustisgherra, aiat istadu impreadu su nomìngiu *Tifone de atzàrgiu, in inglesu *Typhoon *of *Steel e *tetsu no *ame (鉄の雨, "abba de atzàrgiu") o *tetsu non *bōfū (鉄の暴風, "*impetuoso bentu de atzàrgiu") in giaponesu, pro descrìere sa batalla. +Sa batalla aiat istadu una de sas prus sambenosas e ferotzes de totu sa campagna in Estremu Oriente: sa 10ª Armada istadunidensa de su generale Simon *Bolivar *Buckner Jr. aiat istadu in manera tosta impinnada dae sa resistèntzia oposta dae sa 32ª Armada giaponesa de su tenente generale *Mitsuru *Ushijima, chi in su cùrridu de su 1944 aiat organizadu un'imbojadu complessu difensìvu in grutas fortificadas su cale pernu fiat rapresentadu dae su casteddu de *Shuri. Sas partziduras istadunidensas aiant istadu impinnadas dae su 1º abrile a su 22 làmpadas pro istanare sos difensores, conchistare a costu de mannos sacrifìtzios *Shuri e *inseguire sos supèrstites sordados imperiales in s'estremu chìrriu meridionale de *Okinawa, ue pro sa majore ala issos aiant prefertu su suitzìdiu a sa resa. Sa campagna s'aiat concruidu duncas cun sa belle completa destruidura de sa guarnisone giaponesa e graves pèrderes tra sas fila istadunidensas (parinales a belle su 30% de sos efetivos); annotamala, sa prima borta in sos cherbeddos de su Pacifico, s'aiat assistidu a su istrisinamentu dirìgidu de sa populatzione tzivile, chi aiat istadu in manera grae interessada in sas operatziones bèllicas. S'istima chi bi sunt àpidu belle 150 000 vìtimas tra sos abitantes de *Okinawa, tra cale mizas de tzitadinos chi si sunt mortos pro non rùere in manu de sos sordados istadunidensos, pintados comente a dimònios de sa propaganda giaponesa. Sa dimensione de sas pèrdidas e de sas destruiduras est de *ascriversi a s'impreu massitzu chi ambos ischieramentos aiant fatu de s'artillieria, motivu pro cale, in su pustisgherra, aiat istadu impreadu su nomìngiu *Tifone de atzàrgiu, in inglesu *Typhoon *of *Steel e *tetsu no *ame (鉄の雨, "abba de atzàrgiu") o *tetsu non *bōfū (鉄の暴風, " furianu bentu de atzàrgiu") in giaponesu, pro descrìere sa batalla. -S'etzetzionale violèntzia de sas operatziones subra *Okinawa aiat fatu *propendere sos artos cumandas istadunidensos cara a una solutzione alternativa a sa programmada invasione *anfibia de su Giapone, overas s'usu de sa noa bomba atòmica subra importantes tzentros abitados situados in su territòriu metropolitanu de su Giapone. De sighida a sa destruidura de *Hiroshima e *Nagasaki e a sos efetos *debilitanti de su blocu navale de su paisu, su 15 austu su guvernu imperiale s'*arrese a sos Alleados +S'etzetzionale violèntzia de sas operatziones subra *Okinawa aiat fatu *propendere sos artos cumandas istadunidensos cara a una solutzione alternativa a sa programmada invasione *anfibia de su Giapone, overas s'usu de sa noa bomba atòmica subra importantes tzentros abitados situados in su territòriu metropolitanu de su Giapone. De sighida a sa destruidura de *Hiroshima e *Nagasaki e a sos efetos indebilitadore de su blocu navale de su paisu, su 15 austu su guvernu imperiale s'est arresu a sos Alleados Cuntestu istratègicu -Durante sa cunferèntzia de su *Cairo de su nadale 1943 su presidente Franklin *Delano *Roosevelt e su primu ministru *Winston *Churchill aiant *delineato sos pranos de *prosecuzione de sa gherra in s'Oceano Pacifico, chi aiant cunfirmadu s'istrategia de sa *doppia lìnia de sobrada: una pro mèdiu de su Paghiosu tzentrale e una pro mèdiu de su Pacifico sud-otzidentale, sas cales diant àere dèpidu *convergere in sas Filipinas e batire a sa creatzione de bases sobradas pro atacare s'ìsula de Formosa, *Luzon e sas costas de sa Tzina intro su beranu de su 1945. A sas fortzas de s'ammiràlliu *Chester *Nimitz, cumandante in capu istadunidensu de su Pacifico (*Commander-in-*Chief *Pacific *Ocean *Areas - *CINCPOA) e de s'*United *States *Pacific *Fleet, aiat istadu afidada s'in antis diretora, mentras sa segunda era de cumpetèntzia de su generale Douglas *MacArthur chi aiat ghiadu una sèrie de atacos longu sas costas setentrionales de sa Noa Guinea. In su cùrridu de custas operatziones sa flota de su Pacifico aiat conduidu deghinas de isbarcos e aiat iscrobadu unu grupu bia bia prus nutridu a sustennu de su generale *MacArthur; una forte cumponente *aeronavale aiat tentu imbetzes su còmpitu de controire sas possìbiles *controffensive de sa marina imperiale. Sa *rapidità de sas resessidas in su 1944 aiat ispintu sos Alleados a *rivedere sos pranos cuncordados a su *Cairo e Formosa aiat devènnidu sa giustu printzipale. De cunsighèntzia, in su mese de martzu, sos capos de istadu majore riunidos (*Joint *Chiefs *of Staff - *JCS) aiant incarrigadu *Nimitz de ammaniare sos pranos pro s'operatzione *Causeway: un'atacu *anfibio contra Formosa istabilidu pro sos primos dies de su 1945. In su matessi tempus *MacArthur aiat tentu òrdine de progetare s'atacu e sa conchista preliminare de *Luzon. *Nimitz aiat afidadu su cumandu de *Causeway a s'ammiràlliu Raymond *Spruance, cumandante de sa De chimbe Flotas e de s'esperta cumponente sua *aeronavale, sa *Task *force 58; *Spruance issu matessi aiat tentu unu cumandante subordinadu, su vitzeammiràlliu *Richmond *Turner, capatzu ufitziale chi aiat cumandadu s'aparatu *anfibio de sa Flota de su Pacifico *sin de sos isbarcos a *Guadalcanal. De su cumandu de sas fortzas terrestres, riunidas in s'in pessu chi costituida 10ª Armada, aiat istadu investidu su tenente generale Simon *Bolivar *Buckner Jr., finas a tando cumandante generale in Alaska e protagonista de sa *riconquista de sas ìsulas *Aleutine. +Durante sa cunferèntzia de su *Cairo de su nadale 1943 su presidente Franklin *Delano *Roosevelt e su primu ministro *Winston *Churchill aiant *delineato sos pranos de *prosecuzione de sa gherra in s'Oceano Pacifico, chi aiant cunfirmadu s'istrategia de sa dòpia lìnia de sobrada: una pro mèdiu de su Paghiosu tzentrale e una pro mèdiu de su Pacifico sud-otzidentale, sas cales diant àere dèpidu *convergere in sas Filipinas e batire a sa creatzione de bases sobradas pro atacare s'ìsula de Formosa, *Luzon e sas costas de sa Tzina intro su beranu de su 1945. A sas fortzas de s'ammiràlliu *Chester *Nimitz, cumandante in capu istadunidensu de su Pacifico (*Commander-in-*Chief *Pacific *Ocean *Areas - *CINCPOA) e de s'*United *States *Pacific *Fleet, aiat istadu afidada s'in antis diretora, mentras sa segunda era de cumpetèntzia de su generale Douglas *MacArthur chi aiat ghiadu una sèrie de atacos a largu de sas costas setentrionales de sa Noa Guinea. In su cùrridu de custas operatziones sa flota de su Pacifico aiat conduidu deghinas de isbarcos e aiat iscrobadu unu grupu bia bia prus nutridu a sustennu de su generale *MacArthur; una forte cumponente aeronavale aiat tentu imbetzes su còmpitu de controire sas possìbiles controfensivas de sa marina imperiale. Sa lestresa de sas resessidas in su 1944 aiat ispintu sos Alleados a torrar a bìere sos pranos cuncordados a su *Cairo e Formosa aiat devènnidu sa giustu printzipale. De cunsighèntzia, in su mese de martzu, sos capos de istadu majore riunidos (*Joint *Chiefs *of Staff - *JCS) aiant incarrigadu *Nimitz de ammaniare sos pranos pro s'operatzione *Causeway: un'atacu *anfibio contra Formosa istabilidu pro sos primos dies de su 1945. In su matessi tempus *MacArthur aiat tentu òrdine de progetare s'atacu e sa conchista preliminare de *Luzon. *Nimitz aiat afidadu su cumandu de *Causeway a s'ammiràlliu Raymond *Spruance, cumandante de sa De chimbe Flotas e de s'esperta cumponente sua *aeronavale, sa *Task *force 58; *Spruance issu matessi aiat tentu unu cumandante subordinadu, su vitzeammiràlliu *Richmond *Turner, capatzu ufitziale chi aiat cumandadu s'aparatu *anfibio de sa Flota de su Pacifico *sin de sos isbarcos a *Guadalcanal. De su cumandu de sas fortzas terrestres, riunidas in s'in pessu chi costituida 10ª Armada, aiat istadu investidu su tenente generale Simon *Bolivar *Buckner Jr., finas a tando cumandante generale in Alaska e protagonista de sa reconchista de sas ìsulas *Aleutine. -Nointames s'istadu de sobrada *completezza de sos pranos pro *Causeway, carchi ufitziale superiore aiant espressadu bene chitzo sos duritos issoro a riguardu; su 23 austu 1944 *Nimitz aiat torradu comente si siat pùblicu su raportu *Causeway: posca Formosa diant èssere istadas in manera contemporànea investidas sas ìsulas *Ryūkyū e sas *Bonin (o in alternativa sas *Ryūkyū e sas costas tzinesas) comente a prelùdiu a s'isbarcu subra terra giaponesa. Non totus sos cumandantes fiant però de acòrdiu in sa netzessidade de ocupare Formosa; su generale *Buckner s'aiat opostu in manera firma pro sas dificultades chi sas fortzas americanas diant àere afrontadu in su rifornimentu de tropas e mesos e, de acòrdiu cun su cumandante de s'aviatzione in su Paghiosu generale *Millard *Harmon, aiat pedidu s'annullamentu de s'operatzione proponende antis de protzèdere sena *indugio a s'atacu de sos arcipelagos de sas *Bonin e de sas *Ryūkyū. Fintzas s'ammiràlliu Ernest *King, capu de istadu majore e de sas operatziones de s'*United *States *Navy, s'aiat naradu *dubbioso e aiat sustentadu chi sa sobrada cara a su Giapone diat àere dèpidu sighire sa diretora *Luzon-*Iwo *Jima-*Ryūkyū. Sende chi sa mira printzipale de su sobrada in custas ùrtimas ìsulas fiat cuddu de *impadronirsi de sas bases aèreas prus mannas pro sos bombardamentos preparadores in su Giapone e pro istituire unu «passaditzu aèreu» intre s'arcipelagu *nipponico e sos aeroportos inimigos a Formosa e *Luzon, aiat istadu cunsertadu de ocupare in antis de totu una base sussidiària in un' ìsula intermèdia, de fàtzile conchista, a sa mira de frunire unu puntu de apògiu a sos *quadrimotori *Boeing *B-29 *Superfortress. Sa seberada aiat rùidu subra *Iwo *Jima in sas *Bonin, chi giai disponiat de duas *aerodromi. Su *JCS aiat aprovadu tale inditu e aiat afidadu a *MacArthur s'invasione de *Luzon, prevìdida pro su 20 nadale 1944. S'ammiràlliu *Nimitz aiat istadu imbetzes autorizadu a isbarcare subra *Iwo *Jima in manera cabale unu mese prus tardu, cando chi pro imbenientes dificultades tècnicu-logìsticas s'assaltu aiat pòdidu tènnere cumintzu solu su 19 freàrgiu. Una bia ocupada s'ìsula diat èssere iscatada s'operatzione «*Iceberg», s'isbarcu in s'ìsula de *Okinawa, chi diat àere pòdidu benefitziare de sas *ingenti fortzas *aeronavali lìberas de unos àteros impignos. A custu puntu, pro custu, su *JCS aiat cunsideradu Formosa unu giustu istratègicu imbeniente e s'operatzione *Causeway aiat istadu annullada: sos cuadros de cumandu, s'istrutura e sas tropas giai *radunate aiant istadu imbetzes torrados a impreare. +Nointames s'istadu de sobrada cumpletesa de sos pranos pro *Causeway, carchi ufitziale superiore aiant espressadu bene chitzo sos duritos issoro a riguardu; su 23 austu 1944 *Nimitz aiat torradu comente si siat pùblicu su raportu *Causeway: posca Formosa diant èssere istadas in manera contemporànea investidas sas ìsulas *Ryūkyū e sas *Bonin (o in alternativa sas *Ryūkyū e sas costas tzinesas) comente a prelùdiu a s'isbarcu subra terra giaponesa. Non totus sos cumandantes fiant però de acòrdiu in sa netzessidade de ocupare Formosa; su generale *Buckner s'aiat opostu in manera firma pro sas dificultades chi sas fortzas americanas diant àere afrontadu in su rifornimentu de tropas e mesos e, de acòrdiu cun su cumandante de s'aviatzione in su Paghiosu generale *Millard *Harmon, aiat pedidu s'annullamentu de s'operatzione proponende antis de protzèdere sena istentu a s'atacu de sos arcipelagos de sas *Bonin e de sas *Ryūkyū. Fintzas s'ammiràlliu Ernest *King, capu de istadu majore e de sas operatziones de s'*United *States *Navy, s'aiat naradu dubiosu e aiat sustentadu chi sa sobrada cara a su Giapone diat àere dèpidu sighire sa diretora *Luzon-*Iwo *Jima-*Ryūkyū. Sende chi sa mira printzipale de su sobrada in custas ùrtimas ìsulas fiat cuddu de si apoderare de sas bases aèreas prus mannas pro sos bombardamentos preparadores in su Giapone e pro istituire unu «passaditzu aèreu» intre s'arcipelagu *nipponico e sos aeroportos inimigos a Formosa e *Luzon, aiat istadu cunsertadu de ocupare in antis de totu una base sussidiària in un' ìsula intermèdia, de fàtzile conchista, a sa mira de frunire unu puntu de apògiu a sos *quadrimotori *Boeing *B-29 *Superfortress. Sa seberada aiat rùidu subra *Iwo *Jima in sas *Bonin, chi giai disponiat de duas *aerodromi. Su *JCS aiat aprovadu tale inditu e aiat afidadu a *MacArthur s'invasione de *Luzon, prevìdida pro su 20 nadale 1944. S'ammiràlliu *Nimitz aiat istadu imbetzes autorizadu a isbarcare subra *Iwo *Jima in manera cabale unu mese prus tardu, cando chi pro imbenientes dificultades tècnicu-logìsticas s'assaltu aiat pòdidu tènnere cumintzu solu su 19 freàrgiu. Una bia ocupada s'ìsula diat èssere iscatada s'operatzione «*Iceberg», s'isbarcu in s'ìsula de *Okinawa, chi diat àere pòdidu benefitziare de sas medas fortzas *aeronavali lìberas de unos àteros impignos. A custu puntu, pro custu, su *JCS aiat cunsideradu Formosa unu giustu istratègicu imbeniente e s'operatzione *Causeway aiat istadu annullada: sos cuadros de cumandu, s'istrutura e sas tropas giai reunidas aiant istadu imbetzes torrados a impreare.